¦wiêcona woda po ugotowanych jajkach jako remedium na pryszcze? Wielkanocne zwyczaje kultywowane w pierwszej po³owie XX wieku
Przygotowanie pisanek
Dzisiaj to ulubiona przed¶wi±teczna czynno¶æ naszych pociech. Jednak dawniej by³o to g³ówne zajêcie gospodyñ domowych. W niektórych rejonach Polski do tej pory panie zajmuj± siê rêkodzielniczym zdobieniem jaj.
Najbardziej popularne by³o barwienie jajek w ³upinach cebuli, orzecha w³oskiego, w soku z buraka lub pêdach m³odego ¿yta. Nastêpnie kobiety zazwyczaj wydrapywa³y wzory. W zale¿no¶ci od uzdolnieñ plastycznych pisanki by³y mniejszym lub wiêkszym artystycznym dzie³em sztuki.
Na zdjêciu kobieta zdobi pisanki.
Lubisz nasze artyku³y? zostañ fanem i kliknij tutaj.
Ze ¶wiêconk± do ko¶cio³a
Wedle tradycji w Wielk± Sobotê ca³e rodziny udawa³y siê do ko¶cio³a by po¶wiêciæ koszyk z jedzeniem. W ¶wiêconce musia³y znale¼æ siê obowi±zkowo: wêdliny, chleb, kawa³ek baby dro¿d¿owej, ¶wie¿o starty chrzan, pisanki czy cukrowa lub ma¶lana figurka baranka. W pierwszej po³owie XX wieku w wielu domach do koszyczka wk³adano ma³± buteleczkê wody, w której gospodynie gotowa³y jajka. M³ode dziewczyny tu¿ po przyj¶ciu z ko¶cio³a obmywa³y wod± twarz. Wierzono, ¿e po¶wiêcona woda wyleczy wszelkie defekty jak na przyk³ad pryszcze.
Pozosta³± zawarto¶æ po¶wiêconego koszyka zjada³o siê w niedzielê wielkanocn±, zaraz po mszy rezurekcyjnej.
Na zdjêciu kobiety razem z dzieæmi ze ¶wiêconkami id± do ko¶cio³a, rok 1932.
Lubisz nasze artyku³y? zostañ fanem i kliknij tutaj.
¯yczenia wielkanocne
W Wielk± Niedzielê tu¿ po biciu ko¶cielnych dzwonów zwiastuj±cych zakoñczenie wczesnoporannej mszy, zwanej rezurekcj±, mieszkañcy danej miejscowo¶ci sk³adali sobie nawzajem ¿yczenia pod ko¶cio³em. Nastêpnie ka¿da z rodzin udawa³a siê do swojego domu, jednak zanim wszyscy zasiedli do wielkanocnego ¶niadania, dzielono siê po¶wiêconym jajem.
Po z³o¿eniu sobie ¿yczeñ najm³odsi domownicy szukali w domu lub ogrodzie "zaj±czka", czyli ukrytych ³akoci, które nastêpnie szybko zjadali.
Na zdjêciu rodzina dzieli siê po¶wiêconym jajkiem, rok 1932.
Lubisz nasze artyku³y? zostañ fanem i kliknij tutaj.
Za suto zastawionym sto³em
Mo¿na by rzec, ¿e dawniej ka¿da z rodzin niezale¿nie od miejsca zamieszkania, wpisywa³a siê w staropolsk± zasadê "postaw siê, a zastaw siê". W sumie siê nie dziwimy, bo choæ dzisiaj to ma³o popularne, to dawniej Polacy bardzo restrykcyjnie przestrzegali zasad Wielkiego Postu. I po 40 dniach organizowano wielk± wielkanocn± i syt± ucztê. Na stole musia³a znale¼æ siê bia³a kie³basa, ¿ur, chrzan, æwik³a, chleb, bigos, no i oczywi¶cie jajka przyrz±dzone na ró¿ne sposoby, a tak¿e s³odkie baby i dziady, czyli mazurki.
Na zdjêciu dekoracja sto³u wielkanocnego, rok 1939.
Lubisz nasze artyku³y? zostañ fanem i kliknij tutaj.
W trudnych czasach
Nawet w tak ciê¿kim okresie jak II Wojna ¦wiatowa, nie zapominano o Wielkanocy, które dla Katolików jest najwa¿niejszym ¶wiêtem w roku. Na zdjêciu widzimy polskich ¿o³nierzy, którzy w czasie s³u¿by zrobili sobie krótk± przerwê, by po¶wiêciæ pokarmy i z³o¿yæ ¶wi±teczne ¿yczenia.
Na zdjêciu obchody Wielkanocy w Wojsku Polskim we Francji, rok 1940.
Lubisz nasze artyku³y? zostañ fanem i kliknij tutaj.
Partnerem Projektu jest Narodowe Archiwum Cyfrowe www.nac.gov.pl.
