Co to właściwie znaczy przemoc?

Przyjrzyjmy się dorosłym: w związkach przemoc seksualna często bywa nierozpoznana. Powszechnie uważa się bowiem za nią jedynie wymuszanie kontaktów płciowych, i to w postaci stosunku, czyli gwałt. Tymczasem wiele innych zachowań między partnerami zasługuje na to, aby nazywać je przemocą

Ich lista, która mogłaby być znacznie bardziej szczegółowa, może służyć do rozpoznania sytuacji zarówno we własnym domu, jak u innej osoby.

Przemoc fizyczna, by wymusić seks: bicie i inne formy agresji fizycznej, jak: szczypanie, kopanie, ciągnięcie za włosy, szturchanie, popychanie i inne.

Wymuszanie kontaktów seksualnych lub określonych form współżycia poprzez grożenie, podnoszenie głosu, krzyki, awantury. Wszelkie formy zastraszania - od przekonywania o braku innych perspektyw ("Nikt cię nie zechce") poprzez agresywną gestykulację, podkreślanie przewagi fizycznej, wymachiwanie nożem lub innym groźnym narzędziem, niszczenie przedmiotów (zwłaszcza rzeczy ofiary), walenie w ściany, aż do gróźb okaleczenia i zabójstwa. Także straszenie wyrządzeniem krzywdy dzieciom.

Szantaż emocjonalny w przypadku niezgody na seks: grożenie odrzuceniem, odejściem, izolacją, ale też skompromitowaniem przed rodziną czy obcymi. Notoryczne obrażanie się i dąsanie. Przekonywanie, że to ofiara jest krzywdzicielem, straszenie samookaleczeniem i samobójstwem. Podejmowanie tego tematu przy dzieciach.

Również inne formy szantażu: grożenie odcięciem od pieniędzy, od telefonu, złożeniem skargi do odpowiednich instytucji, zabraniem dzieci.

Niszcząca krytyka, w tym w roli seksualnej i w roli płci; używanie pogardliwych określeń, epitetów i wyzwisk; oskarżanie, wyszydzanie, wyśmiewanie, drwiny.

Okazywanie braku szacunku i poniżanie. Niesłuchanie i nieodpowiadanie na pytania, ciągłe wymówki, odmowa udziału w życiu rodzinnym z powodu odmawiania seksu, a przede wszystkim upokarzanie i zawstydzanie przy innych.

Okłamywanie i zdradzanie, nieprzekazywanie informacji, niedotrzymywanie obietnic i uzgodnień, stosowanie podwójnych standardów (mnie wolno, tobie nie), opowiadanie kłamstw rodzinie i znajomym.

Nieuzasadniona zazdrość oraz izolowanie: śledzenie i sprawdzanie, podsłuchiwanie, otwieranie listów; wymówki i awantury o rzekome zdrady lub flirty; ograniczanie wychodzenia, blokowanie rozmów telefonicznych, utrudnianie kontaktów z przyjaciółmi i rodziną.

Wyjść z kręgu przemocy

Gdy w związku panuje przemoc, zwłaszcza seksualna, sprawca z reguły zaprzecza wszelkim zarzutom i wypiera się, nawet gdy są dowody na złe traktowanie ofiary (np. obdukcja lekarska). Wyjście z kręgu przemocy, zwrócenie się o pomoc utrudnia też wmawianie przez sprawcę, że to ofiara jest winna złemu traktowaniu (charakterystyczne oskarżanie o oziębłość lub wręcz zaburzenia psychiczne). Ponadto często przekonuje on, nawet z płaczem, że zrozumiał swój błąd, błaga o przebaczenie i jeszcze jedną szansę, przyrzeka, że to się nie powtórzy. Niełatwo oprzeć się takim zapewnieniom. Regułą jest, że sprawcy przemocy zachowują się inaczej na zewnątrz niż na osobności - okazują przy innych dobroć i wielkoduszność. Rzeczywiście trudno uwierzyć, że "taki miły, troskliwy mężczyzna" może być katem i siłą zniewalać swoją żonę, upokarzać ją i szantażować. Przeświadczenie, że inni nie uwierzą, to kolejny czynnik powstrzymujący przed szukaniem pomocy.

Czyja to wina?

Zawsze osoby, która dopuszcza się przemocy. To ona jest odpowiedzialna i powinna ponieść konsekwencje. Sprawca często obwinia ofiarę, żeby usprawiedliwić siebie, i nawet niekiedy udaje mu się przekonać ją o jej winie. Używa też rozmaitych wymówek: powołuje się na nieudane współżycie, trudne dzieciństwo, zły stan zdrowia, uzależnienie od alkoholu czy narkotyków. Wszystko to są sposoby, żeby uniknąć osobistej odpowiedzialności za swoje czyny.

Gdzie można uzyskać pomoc?

Osoby, które chciałyby uzyskać poradę, skierowanie do odpowiedniej placówki pomocowej lub informację, mogą dzwonić do Ogólnopolskiego Pogotowia dla Ofiar Przemocy w Rodzinie "Niebieska Linia", które prowadzi - finansowany przez Państwową Agencję Rozwiązywania Problemów Alkoholowych - Ogólnopolski Telefon dla Ofiar Przemocy w Rodzinie "Niebieska Linia" - 0801-12-00-02 (płatny pierwszy impuls połączenia). Telefon funkcjonuje od poniedziałku do soboty w godz. 10.00-22.00, a w niedziele i święta w godz. 8.00 - 16.00.

W Pogotowiu "Niebieska Linia" można uzyskać telefonicznie poradę prawną dzwoniąc w poniedziałki i wtorki w godz. 17.00- 21.00 pod numer 022/666-28-50 (płatny) oraz w środy dzwoniąc w godz. 18.00-22.00 pod numer 0801-12-00-02 (płatny pierwszy impuls). Osoby doznające przemocy oraz świadkowie mogą również uzyskać poradę i wsparcie kontaktując się e-mailowo ze specjalistami pracującymi w Ogólnopolskim Pogotowiu dla Ofiar Przemocy w Rodzinie: [e-mail].

Ponadto, jeśli przemoc seksualna wiąże się z używaniem alkoholu, można się zgłosić do najbliższej Poradni Leczenia Uzależnień lub Poradni Odwykowej. Większość z nich zajmuje się pomaganiem rodzinom osób nadużywających alkoholu, w tym ofiarom przemocy domowej.