O toksycznej miłości, relacji czy przyjaźń mówimy wtedy, kiedy znika zaufanie, lojalność, a w zamian pojawia się manipulacja emocjami, szantaż emocjonalny. Wiemy, że partner czy przyjaciółka nieustannie nas ranią, odbieramy i rozumiemy wszelkie racjonalne przesłanki, a mimo to i tak obsesyjnie trwamy i uzależniamy się od tej niezdrowej relacji. O toksycznej przyjaźni powstało wiele poradników. Jednym z nich jest książka psycholog Susan Shapiro-Barash o kobiecej toksycznej przyjaźni. Zatytułowana "Toksyczne przyjaciółki. Relacje między kobietami" w tym roku została przetłumaczona na język polski, ukazała się nakładem wydawnictwa Czarna Owca. To poradnik pomagający rozpoznać przyjaźń nieprawdziwą, podpowiada jak radzić sobie z toksycznymi osobami i jak przejąć kontrolę nad toksycznym związkiem oraz nie pozwolić się ranić. Shapiro-Barash wyróżnia kilka typów toksycznych przyjaciółek. To m.in: wampir energetyczny: osoba czerpiąca z twojej energii i przytłaczająca swoją obecnością. To też zazdrośnica, która się stale z tobą porównuje i zawszy wypada gorzej wpędzając cię w poczucie winy. Toksyczna przyjaciółka to również ta, która chce wiedzieć o tobie wszystko, wtrąca się nawet w najbardziej intymne sprawy twojego życia. Autorka poradnika namawia, aby uważać też na osoby stale się do nas porównujące. Nie jest dobrze, kiedy najlepsza koleżanka chce być taka jak ty, wzoruje się na tobie, naśladuje twój styl, kupuje te same ubrania czy meble. Toksyczna koleżanka to również ta, która nagminnie pożyczająca ubrania, kosmetyki, pieniądze. Ona się świetnie bawi, a ty czujesz się wykorzystana, bo np. ulubiona bluzka nie wraca do ciebie od kilku miesięcy. Kiedy rozpoznajesz w którymś z tych typów swoją przyjaciółkę, kiedy znajomość zaczyna cię uwierać, być może warto zrobić bilans zysków i strat? Może się okazać, że od dawna przyjaźń nie przynosi już żadnej przyjemności, a jedynie uwiera i jest źródłem frustracji? Być może warto wówczas nieco rozluźnić kontakty?
Psycholog, doktor Cecilia d'Felice, na łamach brytyjskiego dziennika " The Times" wyróżnia kilka zachowań i przyjacielskich relacji, dzięki którym poznasz czy masz do czynienia z toksyczną znajomością. Psycholog definiuje przy okazji dobrego przyjaciela. Według dr d'Felice toksyczną przyjaciółkę rozpoznasz, kiedy:
- Czujesz się wykończona i pozbawiona energii po każdym spotkaniu z nią. Dobry przyjaciel tyle samo daje, co zabiera
- Często zdarza ci się, że po spotkaniu czujesz się rozdrażniona i "zdołowana". Dobry przyjaciel nie atakuje i nie ocenia
- Twoja przyjaciółka roznosi plotki na twój temat. Dobry przyjaciel za twoimi plecami nigdy nie mówi źle na twój temat
- Twojej przyjaciółce zdarza się flirtować z twoim partnerem/mężem. Dobry przyjaciel nigdy nie poddaje próbie twoich relacji damsko-męskich
- Jesteś szczęśliwa, odnosisz sukcesy, ale nie czujesz, że twoja przyjaciółka cieszy się razem z tobą. Przyjaciół poznaje się w szczęściu. Dobry przyjaciel potrafi cieszyć się szczęściem innych
- Twoja przyjaciółka ośmiesza cię w towarzystwie. Dobry przyjaciel nie wytyka ci wad publicznie, zawsze promuje twoje najlepsze strony
- Zdarza się, że twoja przyjaciółka nie odbiera od ciebie telefonu, podczas gdy wie, że potrzebujesz jej pomocy. Dobry przyjaciel nie lekceważy
Psychologowie wskazują na kilka cech osobowości, dzięki którym stajemy się materiałem na dobrego przyjaciela. Nie zawsze znajdziemy wszystkie "przyjacielskie" cechy w jednej osobie, dlatego tak często zdarza się, że jednego przyjaciela mamy do zabawy, a drugiego do wypłakiwania się w rękaw. Jeden z typów świetnego przyjaciela to tzw. nawigator. To osoba potrafiąca spojrzeć z dystansem i na ciebie i na otaczającą cię rzeczywistość. Nawigator zanim nie pozna realiów, nie wygłasza żadnych opinii. To przyjaciel, który pomoże uniknąć rozczarowań i trzeźwo oceni każdą sytuację. Przyjaciel powinien być również doskonałym słuchaczem. Umiejętność słuchania to rzadka cecha, ale w przyjaźni bardzo cenna. Kiedy spotkamy osobę, która z uwagą, zainteresowaniem i szacunkiem potrafi słuchać, wówczas, nigdy nie pozwolimy jej odejść. Słuchacz nie ocenia, nie krytykuje, do niczego nie namawia. Dzięki temu potrafimy opowiedzieć o tym, co nas boli bez obawy, że zostaniemy krytycznie ocenieni. Optymista to również materiał na dobrego przyjaciela. Pogodni duchem w każdej sytuacji potrafią znaleźć promyk nadziei, ich entuzjazm i optymistyczne podejście do życia może ci się udzielić, kiedy znajdujesz się w trudnej sytuacji. Optymista przypomni ci o twoich najlepszych i najmocniejszych cechach. Pragmatyk natomiast pomoże zejść na ziemię. Nie tylko znajdzie rozwiązanie, co robić, kiedy wysiądą ci wszystkie korki w domu, ale dzięki swojej encyklopedycznej wiedzy wytłumaczy, na jakich zasadach funkcjonuje cały otaczający cię świat. Wreszcie dobrze mieć wśród swoich przyjaciół entuzjastę. To osobą, z którą nigdy nie będziesz się nudzić. Entuzjasta nawet w deszczowy weekend wie, co zorganizować, aby wszyscy dobrze się bawili.