Istnieją trzy podstawowe rodzaje kłamstwa: takie, w których ktoś pomija część prawdy, te, w których ktoś przedstawia zupełnie nieprawdziwe informacje oraz takie, w których ktoś używa prawdziwych informacji, żeby wprowadzić cię w błąd. O ile dwa pierwsze nie są trudne do wykrycia, ostatni rodzaj może być naprawdę ciężko rozpoznać.
Według ostatnich badań autorstwa profesorów z Uniwersytetu Harvarda oraz profesor Uniwersytetu w Pensylwanii opublikowanych w czasopiśmie naukowym Journal of Personality and Social Psychology tego typu kłamstwa są niezwykle częste, ponieważ ludzie, którzy je mówią, rzadko kiedy czują, że robią coś niewłaściwego.
Zazwyczaj usprawiedliwiają się, twierdząc, że operują faktami, a rozmówca sam jest sobie winny, ponieważ po prostu nie dopytał ich o to, co go interesowało. Z takim kłamstwem można spotkać się np. podczas rozmowy o pracę.
Jak to działa?
Badacze w swoim artykule podali za przykład rekrutera, który przejrzał ponad 100 życiorysów potencjalnych pracowników i zdecydował, że tylko jeden posiada odpowiednie kwalifikacje do wykonywania pracy. Kiedy rekruter rozmawiał z tym kandydatem, powiedział, że ponad 100 niesamowitych osób ubiegało się o to stanowisko, jednak on zdecydował się porozmawiać wyłącznie z najlepszymi kandydatami.
Autorzy artykułu tłumaczą, że taki przekaz sugeruje, jakoby najlepszych kandydatów było więcej niż jeden, tymczasem to nieprawda. W ten sposób rekruter wywarł więc na rozmówcy swego rodzaju presję oraz podkreślił, jak atrakcyjne jest stanowisko pracy. Kłamanie przez mówienie prawdy często wykorzystywane jest też przez sprzedawców.
"Tak" czy "nie"?
Jeśli chcesz ustrzec się przed tego rodzaju oszustwem, przede wszystkim powinieneś wiedzieć, kiedy możesz spodziewać się tego typu kłamstwa. Zazwyczaj będą to sytuacje związane z negocjacjami, polityką czy wyprzedażami. Przyjrzyj się też temu, jak wyglądają rozmowy w twoim związku. Może okazać się bowiem, że partner tobą manipuluje.
Wsłuchaj się w język, jakim prowadzona jest rozmowa. Jeden z autorów artykułu, Richard Zeckhauser, twierdzi, że powinieneś uważać na wyolbrzymienia oraz ogólniki i dwuznaczności. Pomocne mogą okazać się też pytania, na które można odpowiedzieć tylko „tak” lub „nie”. Jeśli rozmówca nie potrafi dać ci jasnej odpowiedzi, prawdopodobnie próbuje cię okłamać.
Pamiętaj, że twoje pytania muszą być konkretne. Jeśli zapytasz partnera o to, czy cię zdradza, a on odpowie przecząco, wciąż nie możesz mieć pewności co do jego wierności. W końcu mógł zakończyć romans dwa dni wcześniej. Jeśli więc chcesz od niego wyciągnąć prawdę, musisz operować konkretami np. „Czy teraz lub kiedykolwiek wcześniej mnie zdradziłeś?”.
Pamiętaj, żeby nie przyjmować bezkrytycznie wszystkich informacji, jakie do ciebie trafiają. Za pewnik bierz jedynie te, o które porządnie dopytasz.
