Otworzyłaś puszkę Pandory.
O tym, że w klubach dochodzi do molestowania, chciałam napisać już od jakiegoś czasu. Miałam wrażenie, że to temat tabu - wszyscy wiedzieli, że to się dzieje, ale mało kto mówił o tym głośno, szczególnie w mediach, dla których kultura klubowa jest wielką niewiadomą.
Wielu uznaje, że molestowanie to nieodłączny element imprezowania. Skutek uboczny. Bo ktoś się upił albo zażył narkotyk i stracił nad sobą panowanie. Że to taka klubowa konwencja, żeby dziewczynę złapać za tyłek albo się w nią wpatrywać, albo nagabywać, chodzić za nią, nawet jeśli ona daje jasny sygnał, że czuje się z tym niekomfortowo.
Bo przecież ludzie chodzą do klubów między innymi po to, żeby kogoś wyrwać.
Jeśli chodzi o kulturę klubową, z którą jestem związana, zdecydowanie bardziej niż o "wyrwanie kogoś", chodzi po prostu o poznanie nowej muzyki. Niektórym trudno jest w to uwierzyć. Klubowiczki i klubowicze spotkali się z różnymi formami molestowania dziesiątki razy. Pewnie większość z nich machnęła na to ręką. Uznała, że i tak nie jest w stanie nic z tym zrobić. Oczywiście są takie, które potrafią sobie poradzić z oprawcą i powiedzieć stanowcze "nie", ale w mojej walce bardziej chodzi o te dziewczyny, którym przychodzi to trudniej.
Klubowicze podczas imprezy w dawnej elektrowni Scheibera w Łodzi (fot: Małgorzata Kujawka/ Agencja Gazeta) Klubowicze podczas imprezy w dawnej elektrowni Scheibera w Łodzi (fot: Małgorzata Kujawka/ Agencja Wyborcza.pl) Klubowicze podczas imprezy w dawnej elektrowni Scheibera w Łodzi (fot: Małgorzata Kujawka/ Agencja Gazeta)
Część osób pewnie powie: Nie chcesz tego przeżywać, nie chodź do klubów.
Ale ja chcę chodzić do klubów, uwielbiam imprezki, kocham muzykę klubową, sama jestem DJ-ką, chcę aktywnie współtworzyć scenę klubową, ulepszać ją. I nie chciałabym, żeby ktoś, kto również lubi kluby, świetnie bawi się na moim czy innym seciku [set DJ-ski, czyli zmiksowane piosenki, dźwięki, tworzące jeden utwór - przyp. red.] musiał opuścić imprezę, bo inna osoba przekroczyła jego granice.
Twoje granice zostały przekroczone wielokrotnie. Podejrzewasz nawet, że na jednej z imprez ktoś wrzucił ci do drinka tabletkę gwałtu.
Piwo bez opieki w pełni zaufanej osoby zostawiłam raz w życiu. Znałam osobę, która stała przy moim piwie, ale nie ufałam jej koledze. Szkoda, że wtedy zignorowałam przeczucie, że "to jakiś dziwny koleś". Po reakcji mojego organizmu - wymioty, majaki - jestem pewna, że w piwie znalazło się GHB [tzw. tabletka gwałtu, środek psychoaktywny wywołujący senność oraz kilkugodzinną amnezję u osoby, której go podano - przyp. red.].
Byłam też dotykana bez mojej zgody, nagabywana i moją reakcją na te zachowania była ucieczka. Działo się to na różnych imprezach i festiwalach muzycznych. W końcu zdałam sobie sprawę, że nie chcę uciekać, że mogę zareagować, jeśli dzieje się coś niedobrego. A nawet powinnam to robić. Także wtedy, kiedy molestowanie nie dotyczy bezpośrednio mnie, ale kogoś w moim otoczeniu. Łatwo powiedzieć sobie: Nie mam na to wpływu, nic nie mogę zrobić. A prawda jest taka, że ludzie tworzą imprezę, i to od nich zależy, czy w klubie każdy będzie czuł się bezpiecznie, czy nie.
Jeszcze kilka lat temu nie powiedziałabym o sobie, że jestem feministką. Więcej, uważałam, że kobiety są od mężczyzn gorsze. Jako nastolatka miałam więcej kolegów niż koleżanek. Oni mi mówili: Magda, ty nie jesteś taka jak inne laski. Czyli w domyśle: tak głupia jak one. Czułam się przez to lepsza. Słyszałam też często określenie "baba z jajami". Później zaczęłam się zastanawiać nad tym, dlaczego kobieta, żeby być fajna, musi mieć męski atrybut. Zauważyłam, że tych pułapek w myśleniu o płciach jest o wiele więcej. Zaczyna się od pułapek, a kończy na realnych zagrożeniach. Przez kilka lat obserwowałam scenę klubową pod tym kątem. Felieton , w którym opisałam moje doświadczenia związane z molestowaniem w klubach, nie powstał wskutek impulsu czy jednego silnego doświadczenia.
Tekst podzielił ludzi na tych, którzy w pełni cię poparli, i tych, którzy uważają, że przesadzasz. Ci drudzy twierdzą, że już nie będzie można podejść do dziewczyny na imprezie, bo ona będzie mogła poczuć się molestowana.
Wiele klubów, m.in. klub Jasna w Warszawie, udostępniło mój felieton, z czego bardzo się cieszę, bo to znaczy, że ich właściciele też zaobserwowali problem i albo już nad nim pracują, albo mają taki plan. Dostałam bardzo wiele wiadomości wspierających, dziewczyny opowiadały mi o swoich doświadczeniach z GHB. Wiele z nich zareagowało na tę substancję zupełnie inaczej. Jedna czuła się bardzo pijana, druga nie mogła chodzić, trzeciej urwał się film. Dlatego GHB jest tak niebezpieczne.
Klubowiczki przy ulicy Mazowieckiej w Warszawie (fot: Agata Grzybowska/ Agencja Gazeta) Klubowiczki przy ulicy Mazowieckiej w Warszawie (fot: Agata Grzybowska/ Agencja Wyborcza.pl) Klubowiczki przy ulicy Mazowieckiej w Warszawie (fot: Agata Grzybowska/ Agencja Gazeta)
Napisał do mnie też chłopak, który uważa, że nawet jakbym zwróciła uwagę facetowi gapiącemu się w mój dekolt, to on i tak nie musiałby mnie posłuchać. Bo patrzenie nie jest zbrodnią. To jest pokrętna logika. A łaskotać też można? Złapać za biodra? Objąć w pasie? Przejechać dłonią po tyłku? Pogłaskać po ramieniu?
Uważasz, że taki wpatrujący się mężczyzna powinien zostać z klubu wyproszony?
Tak. Jeśli nie reaguje na sprzeciw i jest w tym bezczelny. Po prostu przestańmy zakładać, że jak ktoś odsłania brzuch, to od razu chce być po tym brzuchu zmacany. Pytajmy, zanim pozwolimy sobie na jakąś fizyczną interakcję. To wcale nie zabije atmosfery, a jedynie podkreśli nasz szacunek do drugiej osoby.
Czy dziewczyna, która ubrana jest w skąpy strój, i zdaje sobie sprawę, że swoim wyglądem może zwracać uwagę, ma prawo oczekiwać, żeby mężczyźni się w nią nie wpatrywali?
Kobieta przede wszystkim ma prawo oczekiwać, że nikt nie zaatakuje ani nie zaczepi jej z powodu tego, jak wygląda albo w co jest ubrana, nieważne gdzie się znajduje. Moja koleżanka, piękna dziewczyna, do klubów ubierała się w bardzo krótkie bluzki i obcisłe spodnie. Znałam ją, kiedy mieszkałam we Wrocławiu i dopiero zaczynałam chodzić na imprezy. Widziałam, że ma problem z facetami, którzy ciągle się na nią gapią i do niej zagadują. Podziwiałam ją za ten ubiór i sądziłam, że sama nigdy się na to nie zdobędę. Nie postrzegałam tego jako prowokacji z jej strony, ale ciągle miałam wrażenie, że konkretny strój niesie za sobą konkretny odbiór, dlatego wolałam się tak nie ubierać. Dzisiaj śmigam ubrana w to, na co mam ochotę. Np. w krótkie topy. Bo tak lubię i tak jest mi wygodnie. Na bibach jest gorąco, dużo się tańczy, więc strój dobiera się między innymi tak, żeby się za bardzo nie spocić. Ale o tym nikt nie pomyśli, bo kobiety zawsze były postrzegane przez pryzmat wyglądu. Było im wpajane, że wygląd to ich pierwszorzędna cecha. Więc jak ubiorą się skąpo, jest to oczywisty sygnał dla faceta, że może ruszać na polowanie. Mężczyźni uwielbiają tłumaczyć nam, dlaczego ubrałyśmy się tak, a nie inaczej i usprawiedliwiać tym swoje zachowanie.
Warto zwrócić uwagę na te podwójne standardy w postrzeganiu kobiet i mężczyzn. Jeśli kobieta idzie ulicą w skąpej bluzce, na pewno ktoś pomyśli, że łaknie atencji, jeszcze inny, że prosi się o gwałt. Czy tak samo pomyślano by o mężczyźnie paradującym bez koszulki? Raczej nie. Wku**ia mnie to i będę na to zwracać uwagę i o tym mówić.
Zakładam, że jest wiele kobiet, które ubierają się w obcisłe ubrania właśnie po to, żeby mężczyźni się w nie wpatrywali. Może są i takie, które po to właśnie idą do klubu.
Jeżeli jakimś kobietom to nie przeszkadza, a nawet sprawia im to przyjemność, w porządku. Ja im tego nie zabraniam.
Więc co taki facet ma sobie myśleć, jeśli nagle dostaje sprzeczne sygnały - jedną dotknął lub się w nią wpatrywał i było w porządku, druga go pogoniła, a przez trzecią, która na niego doniosła ochroniarzowi, został wyrzucony z lokalu.
Niech taki facet przede wszystkim nie patrzy na kobiety jak na jedną masę. Powinien wychodzić z założenia, że każdy człowiek zasługuje na szacunek i nie można tak po prostu obcej osoby klepać po tyłku. A "nie" znaczy "nie". Sytuacja się zmienia, gdy między ludźmi wywiązuje się jakaś relacja. Zdarzyło mi się w klubie kogoś poznać, i ten mężczyzna podczas tańca złapał mnie za tyłek. Czułam się z tym dobrze, bo oboje tego chcieliśmy. To było bardzo fajne klubowe doświadczenie.
Klub nocny (fot: Marcin Stępień/ Agencja Gazeta) Klub nocny (fot: Marcin Stępień/ Agencja Wyborcza.pl) Klub nocny (fot: Marcin Stępień/ Agencja Gazeta)
Możliwość decydowania o czyimś "być albo nie być" w lokalu to ogromna władza. Co w sytuacji, gdy kobieta nagnie rzeczywistość, opacznie zrozumie intencje mężczyzny? I zostanie on z klubu wyrzucony.
Trudno opacznie zrozumieć molestowanie, ale jasne, że może się zdarzyć taka sytuacja, że jakaś dziewczyna lub chłopak wytoczy fałszywe oskarżenie. To nie jest w porządku. Chciałabym, żeby kobiety nie nadużywały tego przywileju, żeby nikt go nie nadużywał, bez względu na płeć. Mężczyźni również są w klubach molestowani, choć zdarza się to rzadziej. Koledzy opowiadali mi, że wiele razy podchodziły do nich dziewczyny, które ni stąd, ni zowąd zaczęły ocierać się o ich krocze. Czuli się z tym bardzo niekomfortowo.
Do klubów przychodzą różni ludzie, wielu jest pod wpływem alkoholu czy innych środków odurzających. Dlatego zależy nam, żeby w ramach naszej kampanii zorganizować szkolenia dla pracowników klubów. Będą prowadzone przez profesjonalną trenerkę, Ewę Rutkowską, której temat walki z przemocą seksualną znany jest nie od dziś. Dotyczyć będą nie tylko tego, jak reagować na napastnika, ale również tego, jak rozmawiać z ofiarą.
Idealnie by było, gdyby uczestnik imprezy mógł zgłosić problem niechcianej czynności seksualnej czy nagabywania wszystkim pracownikom klubu - i DJ- owi, i barmanowi, i ochroniarzowi. I oni powinni wiedzieć, jak się w takiej sytuacji zachować. Nam zależy przede wszystkim, aby w klubie była przynajmniej jedna taka osoba. Kilka warszawskich lokali już się zadeklarowało, że wejdzie z nami we współpracę, ale o tym więcej niebawem.
Ryzyko popełnienia błędu w interpretacji zdarzenia zawsze jednak będzie. Jeden mężczyzna niesprawiedliwie wyproszony z klubu to koszt, który możemy ponieść, dążąc do naprawy kultury klubowej.
Koncert muzyki techno (fot: Grzegorz Celejewski/ Agencja Gazeta) Koncert muzyki techno (fot: Grzegorz Celejewski/ Agencja Wyborcza.pl) Koncert muzyki techno (fot: Grzegorz Celejewski/ Agencja Gazeta)
Miałaś możliwość obserwować, że te zasady bezpieczeństwa rzeczywiście działają? Ktoś został usunięty z imprezy, na której byłaś, bo zachowywał się w nieodpowiedni sposób?
Na jednej z imprez odbywających się w zeszłym roku w ramach festiwalu Unsound był chłopak, który ciągle zaczepiał dziewczyny, dotykał je, mimo że otwarcie mu mówiły, że im to nie odpowiada. Poszłam do baru dowiedzieć się, co mogę w tej sprawie zrobić. Polecono mi poszukać jednego z wolontariuszy, którzy mieli reagować na takie sytuacje. Gdy wróciłam z wolontariuszem, okazało się, że kilka dziewczyn zwarło szyki i zmusiło tego chłopaka, żeby opuścił imprezę. We wrocławskim klubie Uczulenie była podobna sytuacja. Na imprezę przyszedł chłopak, który przez długi czas stał i obserwował tańczące na parkiecie dziewczyny. Nic nawet nie kupił. One mówiły, że czują się z tym niekomfortowo. Został wyproszony. A ostatnio, kiedy wychodziłam z jednego Brutażu, zauważyłam, że chłopak, który był na tej samej imprezie, szarpie swoją dziewczynę. W pewnym momencie tak ją popchnął, że przewróciła się na ziemię. Gdy zareagowaliśmy, rzucił się na mojego znajomego. Potem wezwano policję. Po całym zdarzeniu rozmawiałam z tą dziewczyną, pocieszałam ją. Mówiła, że on tak zawsze.
Ostatnio Karolina Kobielusz z Progrefonika [portal muzyczny - przyp. red.] opowiadała mi o tym, że na ich imprezie w gdańskim klubie Ziemia chodziła z ochroniarzem i wywalała molestujące osoby. Super jest słyszeć, że ludzie reagują i im zależy.
Co jest takiego w imprezowaniu, że nie mogłabyś z tego zrezygnować?
Wszystko! Muzyka, taniec, ludzie, alkohol też. Kontakt ze sztuką. Na imprezach poznałam osoby, z którymi do dziś się przyjaźnię. Odkryłam muzykę, której pewnie nigdy bym nie usłyszała. A jak poleci taki secik, że aż głowę rozwala, to jestem w niebie. Uwielbiam się zmęczyć w tańcu, kocham zabawę. To jedna z moich ulubionych rzeczy w życiu.
Imprezowanie to też forma ucieczki od rzeczywistości i problemów dnia codziennego. Przez kilka godzin jesteś w innym świecie. W przestrzeni klubowej człowiek powinien czuć się swobodnie, móc być sobą. Dlatego jeśli pojawia się ktoś, kto chce ci tę zabawę zepsuć, można naprawdę się wkurzyć.
Magda Staniszewska (fot: Andrzej Sieńkowski) Magda Staniszewska (fot: Andrzej Sieńkowski) Magda Staniszewska (fot: Andrzej Sieńkowski)
Magda Staniszewska. Aktywistka, dziennikarka i DJ-ka mieszkająca w Warszawie. Swoimi przemyśleniami na temat muzyki dzieliła się na antenach Radia LUZ i Radia Wrocław Kultura. Przez kilka lat współtworzyła portal Kinkyowl. Aktualnie jest związana z wrocławskim kolektywem regime brigade. Akcją "Powiedz nie" stara się zmienić realia kultury klubowej, w której uczestniczy jako odbiorca i twórca.
Ewa Jankowska. Dziennikarka i redaktorka, absolwentka Polskiej Szkoły Reportażu. Zaczynała w Wirtualnej Polsce w dziale Kultura, publikowała wywiady w serwisie Ksiazki.wp.pl. Pracowała również serwisie Nasze Miasto i Metrowarszawa.pl, gdzie z czasem awansowała na redaktor naczelną.
Dziękujemy, że przeczytałaś/eś do końca nasz artykuł. Jeżeli Ci się podobał, to wypróbuj nasz nowy newsletter z najciekawszymi i najlepszymi tekstami portalu.
KLIKNIJ, BY ZAPISAĆ SIĘ NA NEWSLETTER
Polub Weekend Gazeta.pl na Facebooku
