Definicja w przypadku osobowości socjopatycznej jest dosyć ogólna, dotyczy ona kluczowych zachowań ludzi dotkniętych tym zaburzeniem. Socjopatia to ogół świadomych postaw określanych przez społeczeństwo jako niedopuszczalne i wręcz kryminalne, które przejawia osoba potrafiąca w sposób częściowy doświadczyć empatii lub poczucia winy. Kluczowa jest w tym przypadku właśnie zdolność do uświadomienia sobie charakteru własnych działań.
Zobacz też: Empatia - czym jest i skąd się bierze? Jakie są rodzaje empatii?
Socjopata i psychopata to osoby dotknięte różnymi rodzajami dysocjacyjnych zaburzeń osobowości, powierzchowna ocena może doprowadzić do ich błędnego rozpoznania. Zresztą - dawniej obie jednostki postrzegano często jako jedną chorobę. Te dwa rodzaje dysfunkcji przejawiają się przecież w zachowaniach, które osoby postronne uznają za wymierzone w ład społeczne i normy współżycia z innymi ludźmi. Największa różnica tkwi w kwestii wykazywania się empatią. Psychopatia może być zdiagnozowana przy jej braku lub niezwykle niskim poziomie, który nie jest adekwatny dla poziomu dorosłej osoby. Z reguły powstaje na skutek predyspozycji genetycznych. Socjopata w większym stopniu jest w stanie posługiwać się zdolnością do empatii, ale ze względu na własny wybór i pozostawanie w hermetycznym środowisku nie robi tego.
Kto to jest socjopata? Więcej dowiemy się próbując zgłębić przyczyny powstania i utrwalenia się tego zaburzenia osobowości. Trudno wskazać na jeden trop, jeśli chodzi o przyczyny socjopatii. Dawniej doszukiwano się ich w niedoborze lub nadmiarze określonych hormonów w organizmie, ale obecnie odchodzi się od tego na rzecz poszukiwania źródła problemu w patologicznych wzorcach wyprowadzonych z domu rodzinnego.
Cechy socjopaty wcale nie są związane z pozostawaniem na marginesie społeczeństwa. Bardzo często socjopaci są inteligentni, stanowczy i dzięki ograniczonej empatii potrafią robić błyskotliwe kariery zawodowe idąc ''po trupach do celu''.
Drugim elementem, który może utrudniać utożsamienie kogoś z socjopatą jest sprawność w kamuflowaniu się, która połączona jest z przedmiotowym traktowaniem innych ludzi. Z początku taka osoba może być miła, szarmancka i grzeczna, ale z czasem pojawią się symptomy zdradzające jej prawdziwe podejście.
Objawy socjopatii to między innymi:
Jak zachowuje się socjopata w pracy? Często zdarza się, że osiąga ponadprzeciętne wyniki, jednak robi to kosztem innych ludzi i ich emocji. Może to czynić poprzez knucie intryg, publiczne robienie scen i oczernianie. Najlepszym sposobem na takie zaczepki i działania jest danie socjopacie znać, że nie robią one na nas wrażenia. Warto też uzmysłowić sobie, że są to starania jednej osoby mające podzielić resztę pracowników - jedność w obliczu ataku socjopaty może być kluczowa.
Socjopata w związku to już duży problem i z pewnością nie będzie go łatwo rozwiązać. Niestety rozpoznanie takiej sytuacji nie jest proste - często osoba zaburzona doskonale się kamufluje we wczesnym etapie. Zazwyczaj najlepszym wyjściem jest rozstanie. Alternatywą są treningi umiejętności społecznych i terapia, ale z tych metod osoby zaburzone rzadko chcą korzystać.
Jak poprawnie postępować w kontaktach z socjopatą? Najgorszym pomysłem jest wchodzenie z nim w konflikt i granie w jego grę. Również tutaj nie można dawać do zrozumienia, że obchodzą nas jego roszczenia i zaczepki, ale starać się postępować według własnego planu i zasad. Jedynie konsekwentne ignorowanie może zakończyć się sukcesem, dzięki któremu osoba z omawianymi zaburzeniami odpuści sobie wszelkie interakcje z nami.
Zobacz też: Spokój i opanowanie. Jak się uspokoić nawet w bardzo stresującej sytuacji?