Jarzębina: krótka charakterystyka
Jarzębina to nic innego, jak zwyczajowa nazwa jarzęba pospolitego lub jarzęba zwyczajnego. Drzewko to występuje licznie w Polsce, a poza nią można je spotkać na terenie całej Europy, a także w Azji Mniejszej. Nie należy do najwyższych, przeważnie dorasta do piętnastu metrów. Charakterystyczne dla jarzębiny są nieparzysto-pierzaste liście o podłużnym kształcie. Te jesienią zabarwiają się na różne kolory, dzięki czemu wzrastają jeszcze walory estetyczne drzewka.
Znakiem rozpoznawczym jarzęba pospolitego są jego owoce: kuliste, żywo czerwone, rosnące w niewielkich kiściach. Każdy z nich mierzy około 5 mm średnicy. To owoce jadalne, a ich smak jest dosyć charakterystyczny i wyróżnia się dużą dozą cierpkości. Co istotne, jarzębina okazuje się niezwykle odporna na zimno i mróz, dlatego tak dobrze radzi sobie w naszych warunkach klimatycznych. Jarząb pospolity rzadko choruje i okazuje się niezwykle trwałym drzewem, które może się pojawić praktycznie wszędzie i w każdych okolicznościach. Właśnie dlatego w uprawie okazuje się zupełnie niekłopotliwy – po prostu na mniej żyznej glebie może dawać nieco mniej owoców.
Zobacz też: Magnolia - jak rośnie, czego nie lubi, jak ją pielęgnować?
Jarząb: właściwości rośliny
Jest wiele roślin, które mogą pomagać. Wśród nich znajduje się także jarząb. Właściwości prozdrowotne zdradzają zarówno kwiaty, jak i owoce tego drzewa. W przypadku kwiatów wymienia się następujące zalety:
- wysoka zawartość karotenoidów, antocyjanów oraz kwasów organicznych,
- zdradzają łagodne działanie przeczyszczające, dlatego mogą być stosowane u dzieci,
- wykazują właściwości moczopędne.
Jarząb pospolity dorasta do 15 metrów wysokości. Zdjęcie ilustracyjne Manfred Ruckszio/shutterstock.com
Dużo wszechstronniejsze okazują się z kolei owoce jarzęba pospolitego. O wielu ich zaletach decyduje przede wszystkim wysoka zawartość witaminy C. Ponadto, owoce jarzębiny zawierają:
- kwasy organiczne,
- garbniki,
- witaminy (poza witaminą C, znajdzie się tam również witamina A, B, E, P i KK),
- sole mineralne,
- antocyjany, które wykazują zdolności antyoksydacyjne, co pozwala wzmacniać organizm, a także działać profilaktycznie w przypadku chorób nowotworowych.
Podobnie jak kwiaty, owoce jarzębiny mogą zadziałać przeczyszczająco oraz moczopędnie. Co więcej, wskazuje się na ich działanie przeciwzapalne, które pomaga w walce z wieloma chorobami.
Jarzębina może więc pomagać osobom, które cierpią na schorzenia nerek, a także doświadczają stanu zapalnego wątroby. Może się także przydać w przypadku wystąpienia nieżytu żołądka.
Jarząb: zastosowanie owoców
Zastosowanie jarzęba, a konkretniej jego owoców, może być bardzo różnorodne. Warto wymienić chociażby:
- przetwory z owoców jarzębiny – łatwa do wykonania jest chociażby marmolada z owoców jarzębiny. Wówczas zalewa się je wodą, czeka, aż staną się odpowiednio miękkie, a następnie przeciera przez sitko. Oczywiście, koniecznie trzeba dodać cukru i zagotować tak, jak każdy inny przetwór tego rodzaju,
Jarząb pospolity: przetwory z owoców. Zdjęcie ilustracyjne, Krzycho/shutterstock.com - jarzębina suszona – doskonały dodatek do herbat czy sosów. Przyda się ona, by poprawić funkcjonowanie nerek i jelit. Jako dodatek do herbaty warto stosować ją szczególnie w okresie jesiennym, kiedy wzrasta tendencja do przeziębień, a ludzki organizm cierpi na deficyt witaminy C,
- nalewka – świetnie rozgrzeje w zimowe wieczory, wspomagając ochronę organizmu w wypadku ryzyka przeziębienia.
Owoców jarzębiny nie należy jednak spożywać na surowo. Przed obróbką cieplną zawierają one bowiem substancję zwaną sorbiną, która może prowadzić do biegunki i ostrych wymiotów.
Jarząb szwedzki: czym się charakteryzuje?
Jarząb szwedzki jest większy niż jarząb pospolity, dorasta zwykle do dwudziestu metrów. Jest drzewem miododajnym, które, podobnie jak jarzębina, charakteryzuje się wysoką odpornością na niskie temperatury, ewentualne schorzenia, a także powszechnie występujące zanieczyszczenia. Obie odmiany jarzęba zdecydowanie różnią się natomiast pokrojem liści. Te należące do jarzęba szwedzkiego nie są podłużne, a jedynie nieco eliptyczne, pierzaste i postrzępione. Wyróżniają się też zielononiebieską barwą.
Jarząb szwedzki staje się coraz bardziej popularny. Zdjęcie ilustracyjne Bohemian soul/shutterstock.com
Owoce jarzębu szwedzkiego, choć zbliżone kształtem i kolorem do owoców jarzębiny, są nieco większe. Pojawiają się na drzewie w okolicy września oraz października. Ze względu na to, że w przeciwieństwie do jarzębiny, nie posiadają charakterystycznej goryczki w smaku, są chętniej wykorzystywane do przygotowywania różnego rodzaju przetworów (podobnie jak owoce jarzębiny, zawierają bardzo duże ilości witaminy C). Jeśli chodzi o uprawę, jarząb szwedzki nie należy do roślin szczególnie wymagających. Wystarczy mu więc zapewnić stały dostęp do słońca i w miarę żyzną glebę, aby dobrze rósł.
Zobacz też: Gwiazdnica, czyli chwast i lekarstwo w jednym - właściwości i zastosowanie
