Przygotował zestawienie praw aborcyjnych z krajów katolickich Europy. Jak wypadają na tle Polski?

Trybunał Konstytucyjny orzekł, że aborcja w przypadku ciężkiego i nieodwracalnego upośledzenia płodu lub jego nieuleczalnej choroby zagrażającej życiu jest niezgodna z Konstytucją RP. Orzeczenie zapadło większością głosów, co skutkuje złamaniem kompromisu, który obowiązywał od 1993 roku. A jak sytuacja wygląda w innych katolickich krajach Europy?

Mateusz Zaremba prowadzi na Facebooku profil, na którym codziennie rano o 7:50 dostarcza swoim obserwatorom różne wiadomości ze świata. Tym razem przygotował zestawienie rozwiązań prawnych dotyczących aborcji z innych krajów europejskich, porównywalnych wielkością do Polski, gdzie religia rzymskokatolicka dalej obecna jest w codziennym życiu. Za zgodą autora publikujemy cały jego post.

***

Prawo do aborcji, rola w tym wszystkim kobiety, relacja pomiędzy nią a lekarzem, kwestia odpowiedzialności i sumienia to bardzo poważne i delikatne tematy. I powinno poświęcić się im wystarczająco dużo czasu, aby właściwe rozwiązanie było skonsultowane społecznie i zbudowane na kompromisie. Zmiany w kompromisie nie powinny być wprowadzane z dnia na dzień. W Polsce kompromis został zerwany. Gdybyście poszukiwały dróg do rozwiązań – zestawienie praw aborcyjnych z kluczowych krajów katolickich Europy. Gdybyście potrzebowały wsparcia - będę z parasolem we wskazanym przez Was miejscu.

• W Portugalii, gdzie - w zależności od różnych statystyk 81-88% populacji deklaruje się jako katolicy - prawo aborcyjne zmienione zostało w 2007 roku, pozwalając kobietom na ich indywidualną decyzję do dziesiątego tygodnia ciąży. Następnie liczba powodów do legalnej aborcji (zdrowie kobiety, ciąża z gwałtu lub trwałe uszkodzenie płodu) jest ograniczana w 12, 16 i 24 tygodniu. Lekarze mają prawo odmówić zabiegu, korzystając z klauzuli sumienia. Kobiety decydujące się na aborcje przechodzą szereg konsultacji (na koszt państwa) i zachować muszą odstęp minimum trzech dni pomiędzy tymi konsultacjami, a samym zabiegiem.
• W Irlandii (78% deklarujących się jako katolicy), prawo aborcyjne zostało całkowicie zmienione w wyniku zmiany konstytucji w 2018 roku, zaakceptowanej podczas ogólnokrajowego referendum. Dopuszcza ono podjęcie decyzji przez kobietę do 12 tygodnia ciąży, a później – w przypadku poważnego zagrożenia zdrowia i życia kobiety, jak i trwałych uszkodzeń płodu. Referendum sprzed dwóch lat obaliło wcześniejsze zrównanie życia matki z życiem płodu, gwarantowane przez zapisy konstytucji z 1983 roku.
• Na Litwie (77-83% katolików) aborcja jest legalna do 12 tygodnia na życzenie kobiety i do 22 tygodnia z powodów medycznych. Co kilka lat na Litwie odradza się dyskusja dotycząca ograniczenia prawa aborcyjnego, wywoływana przez kręgi silnie związane z kościołem katolickim i mniejszością polską.
• W Włoszech (74-82% katolików, w zależności od instytutu badawczego) aborcja jest legalna od 1978 roku. Kobiety mogą podjąć decyzję do 90 dnia ciąży, opierając się o przesłanki zdrowotne, ekonomiczne lub społeczne, włączając w to okoliczności w jakich doszło do poczęcia. Aborcja dokonywana jest na koszt państwa, po wcześniejszych konsultacjach. Przez ostatnie 30 lat siły konserwatywne podjęły dwie próby zmiany prawa aborcyjnego, za każdym razem odrzucane przez Włochów w referendum - za pierwszym razem 68% głosów, za drugim - 88%.
• W Hiszpanii (66-70% katolików) aborcja na życzenie kobiety jest legalna do 14 tygodnia, z możliwym późniejszym zabiegiem, jeżeli występuje zagrożenie życia kobiety lub w przypadku uszkodzenia płodu. Pojawiające się cyklicznie próby zmiany prawa ze strony hiszpańskiej prawicy nie znajdują poparcia w społeczeństwie, jak i wystarczającej liczby głosów w Kortezach.
• We Francji (47-66% katolików, w zależności od definicji ‘katolika') prawo aborcyjne zostało zliberalizowane w 1975 roku, pozwalając kobietom na podjęcie decyzji do 12 tygodnia ciąży i na dalszych etapach ze względów zdrowotnych. Co ciekawe, twarzą ustawy z 1975 i zmiany podejścia państwa francuskiego do roli kobiety była Simone Veil, aktywistka praw kobiet, która ocalała z Holocaustu. Obecnie we francuskim parlamencie toczy się dyskusja na temat dalszej liberalizacji prawa, pozwalającej na podjęcie decyzji przez kobietę do 14 tygodnia.
• Na Słowenii (73% katolików) obowiązuje reguła 10 tygodnia z klauzulą sumienia. Na Słowacji (62%) - 12 tygodnia z możliwością dokonania zabiegu również później z powodów medycznych. Od miesiąca słowackie partie konserwatywne starają się obecnie obowiązujące prawo zaostrzyć. W Belgii (58%) decyzję o zabiegu kobieta może podjąć do 12 tygodnia ciąży, pod warunkiem konsultacji i 6-dniowego odstępu pomiędzy nimi a zabiegiem. W Austrii (56%) prawo zmienione zostało jeszcze w 1975, umożliwiając kobiecie podjęcie decyzji do 3 miesiąca ciąży, jak i później, jeżeli zagraża to zdrowiu i życiu kobiety. Równolegle obowiązują zabezpieczenia dla lekarzy, umożliwiające im skorzystanie z klauzuli sumienia, jak i sam zabieg aborcji jest odpłatny. Z możliwości austriackich korzystają obywatelki sąsiedniego Lichtensteinu, gdzie aborcja cały czas jest nielegalna.