Faza Księżyca to część Księżyca oświetlona przez Słońce i oglądana z Ziemi. Słońce oświetla zawsze tylko połowę powierzchni Księżyca, więc fazy są wynikiem oglądania tej połowy pod różnymi kątami, które spowodowane są położeniem Słońca, Ziemi i Księżyca względem siebie.
Fazy Księżyca - pełnia, nów i kwadry
Niektórzy wyróżniają osiem faz Księżyca, inni z kolei tylko cztery: nów, pierwszą kwadrę, pełnię i trzecią kwadrę.
- Pierwsza faza - Nów. Księżyc jest niewidoczny. Księżyc znajduje się między Słońcem i Ziemią. Cała jego strona jest w cieniu, przez co nie jest widoczny gołym okiem.
- Druga faza - Wzrastający sierp. Księżyc tuż po nowiu, w kształcie litery D.
- Trzecia gaza - Pierwsza kwadra. Na niebie widać połowę tarczy Księżyca. Faza, w której Ziemia, Księżyc i Słońce tworzą ze sobą kąt prosty. Oświetlona jest wschodnia część Księżyca.
- Czwarta faza - Poszerzony. Księżyc robi się duży i dąży do pełni.
- Piąta faza - Pełnia. Cała tarcza Księżyca jest oświetlona. Księżyc znajduje się po przeciwnej stronie Ziemi niż Słońce.
- Szósta faza - Garbaty. Księżyc się cofa, "chudnie".
- Siódma faza - Trzecia kwadra. Na niebie widoczna jest połowa tarczy Księżyca. Ziemia, Księżyc i Słońce tworzą ze sobą kąt prosty. Oświetlona jest zachodnia część Księżyca.
- Ósma faza - Malejący sierp. Księżyc tuż przed nowiem, przypomina bardzo wąską literę C.
Fazy Księżyca - pełnia
Pełnia Księżyca wypada zazwyczaj raz w miesiącu. Średnio co 2,5 roku zdarzają się dwie pełnie w ciągu miesiąca kalendarzowego - zjawisko to nazywane jest Czarnym Księżycem. Każda pełnia ma też swoją nazwę:
- Styczeń: Pełnia Wilczego Księżyca - według wierzeń aktywne są wtedy wilki, które cierpią z powodu braku pożywienia.
- Luty: Pełnia Śnieżnego Księżyca - nazwa nadana ze względu na śnieżną i zimną porę.
- Marzec: Pełnia Robaczego Księżyca - związana jest ze śladami robaków widocznymi w rozmarzającej ziemi.
- Kwiecień: Pełnia Różowego Księżyca - pochodzi od kwitnących na początku wiosny dzikich, różowych kwiatów.
- Maj: Pełnia Kwiatowego Księżyca - związana z obfitym kwitnieniem kwiatów, roślin i drzew.
- Czerwiec: Pełnia Truskawkowego Księżyca - inaczej też Pełnia Różanego Księżyca. W tym miesiącu przypada zbiór truskawek.
- Lipiec: Pełnia Koźlego Księżyca - związana z rogaczami, którym w lipcu odrastają poroża zrzucane przez nie późną jesienią.
- Sierpień: Pełnia Księżyca Jesiotrów - nazwa nadana przez Indian i związana jest z połowami jesiotrów.
- Wrzesień: Pełnia Księżyca Plonów - od zbiorów plonów po jesiennej równonocy.
- Październik: Pełnia Księżyca Myśliwych - związana z polowaniami na zwierzynę i przygotowaniem zapasów na zimę.
- Listopad: Pełnia Bobrzego Księżyca - Indianie w tym czasie zastawiali pułapki na bobry.
- Grudzień: Pełnia Zimnego Księżyca - ostatnia pełnia w roku.
W 2020 roku przypadają też aż cztery częściowe zaćmienia Księżyca. Pierwsze trzy już się odbyły: 10 stycznia, 5 czerwca i 5 lipca. Następne przypada 30 listopada. Ostatnio aż cztery zaćmienia Księżyca miały miejsce w 2009 roku.
Fazy Księżyca i ich zastosowanie
Stanowisko, że Księżyc wpływa na florę czy faunę, związane jest z oddziaływaniem grawitacyjnym Ziemi, Księżyca i Słońca, co przejawia się m.in. pływami morskimi. Najsilniejsze pływy występują w pełni i nowiu Księżyca. W pierwszej i trzeciej kwadrze pływy są najsłabsze. Wiedza ta przydatna jest przede wszystkim w żeglarstwie.
Fazy Księżyca są brane pod uwagę m.in. przy naturalnej uprawie roślin. Tak zwany ogród biodynamiczny opiera się na kalendarzu prac ogrodowych, które uzależnione są od faz Księżyca. Bierze się wtedy pod uwagę cztery fazy: nów, pierwszą kwadrę, pełnię i trzecią kwadrę. Zgodnie z nim w pierwszym i drugim etapie, gdy przybywa Księżyca, należy siać warzywa liściowe, sadzić drzewka i krzewy, przygotowywać sadzonki, zbierać warzywa, owoce i zioła. W fazach III i IV, czyli pełni i trzeciej kwadrze można sadzić, przesadzać i przycinać drzewa, sadzić rośliny wieloletnie, walczyć ze szkodnikami i chwastami, zbierać warzywa i owoce, które przeznaczone są na przetwory lub dłuższe przechowywanie. Według grzybiarzy na zbiory do lasów najlepiej udać się w czasie pełni i nowiu.
Niektórzy twierdzą, że fazy Księżyca wpływają też na ludzi i ich samopoczucie. Skoro Księżyc oddziałuje na pływy morskie to założono, że może wpływać też na człowieka, którego organizm składa się w 60-70 proc. z wody. Z badań brytyjskich urologów wynika, że najwięcej przypadków kolki nerkowej pojawia się w pełnię Księżyca. Naukowcy z Uniwersytetu w Bazylei twierdzą, że fazy Księżyca mogą mieć wpływ na poziom serotoniny, tzw. hormonu szczęścia, który jest niższy przy pełni - wtedy może to przejawiać się gorszą jakością snu. Wolontariusze, którzy wzięli udział w badaniu zasypiali później niż zazwyczaj, budzili się nawet o 20 minut przed budzikiem i twierdzili, że są bardziej zmęczeni.
