Mikołajki: kiedy obchodzimy i co to za święto?
Kiedy obchodzimy mikołajki? Tradycyjnie przypadają one na 6 grudnia. Jest to dzień oznaczony w kalendarzu, jako imieniny Mikołaja. Tego dnia tradycja, wywodząca się z wiary chrześcijańskiej, wspomina świętego Mikołaja, biskupa Miry. Należy on do kanonu świętych w katolicyzmie i prawosławiu. Żył na przełomie III/IV w. n.e. i wsławił się jako postać skromna, a przy tym wrażliwa na problemy dzieci i ubogich. Nie istnieją niestety przekazy, ściśle opisujące żywot tego świętego. Popularność świętego wzrosła w IX w. - w tym okresie pojawia się coraz więcej historycznych opisów dotyczących jego życia.
Dowiadujemy się z nich, że Mikołaj, biskup Miry, już jako młody człowiek wyrzekł się dóbr doczesnych i postanowił całkowicie zaufać Bogu. Wywodził się z bogatego domu, a cały swój majątek zdecydował się oddać biednym i potrzebującym. Warto dodać, że przekazy te opierają się, w większości, na opowiadanych przez wieki historiach, spisanych kilka wieków po życiu świętego. Te najsłynniejsze należy traktować bardziej jako legendy, niż faktyczną biografię świętego.
Św. Mikołaj - postać historyczna, czy może bardziej legendarna?
Legenda, która miała największy wpływ na to, że święto Mikołaja obchodzimy w znany nam sposób, dotyczy historii jego sąsiada i córek. Zanim św. Mikołaj został biskupem, mieszkał w sąsiedztwie bardzo chciwego i podłego ojca, który miał trzy córki. Sąsiad kpił sobie z tego, że Mikołaj wybrał życie w ubóstwie. Bóg, chcąc ukarać sąsiada sprawił, że ten pogrążył się w kłopotach i sam stracił cały majątek. Nie mógł wydać za mąż swoich córek, bo nie miał dla nich stosownego posagu i postanowił sprzedać je kolejno do domu publicznego. Wtedy interweniował Mikołaj, który pod osłoną nocy, wrzucał pieniądze przeznaczone na kolejne posagi dla niczego niewinnych młodych kobiet. Za trzecim razem sąsiad odkrył, że to Mikołaj ratuje jego córki przed zgubą. Zawstydził się, że szydził z niego i postanowił nawrócić się, zawierzając odtąd życie Bogu.
Od X wieku pojawiają się zapisy, że na podstawie powyższej legendy, co roku, 6 grudnia wystawiane były przedstawienia ilustrujące opisaną historię. Wtedy też pojawiła się już tradycja wręczania sobie tego dnia upominków, tak jak czynił to święty Mikołaj. W średniowiecznych przekazach znajdziemy informację, że święty Mikołaj stał się patronem dzieci. W XV wieku pojawiły się zapisy na temat świętego także w polskich źródłach. Mikołaj przedstawiany jest jako starzec z siwą brodą, czerwoną szatą i atrybutami biskupimi (pastorał, mitra). W wigilie swoich imienin tradycyjnie odwiedział grzeczne dzieci, wręczając im owoce, orzechy, czy ciastka.
Jak obchodzimy mikołajki? Tradycje i zwyczaje
Jak obchodzimy mikołajki? Przez kolejne lata tradycja tego święta rozwijała się i jest obchodzona teraz w bardzo różnorodnej formie. W wielu domach, z 5 na 6 grudnia, dzieci wystawiają na noc duże, puste skarpety, licząc, że rano będą wypełnione prezentami, czy smakołykami. Czasem Mikołaj podrzuca prezenty, chowając je w niespodziewanym miejscu i dzieci mają rano frajdę z szukania tego, co przyniósł dla nich święty. W obecnej popkulturze zmienił się też nieco wygląd świętego Mikołaja. Nie jest przedstawiany już jako biskup, a jako duży, rosły mężczyzna, z potężną siwą czupryną i brodą. Ubrany w czerwony strój i czapkę zakończoną pomponem przynosi prezenty, czasem próbując przecisnąć się przez komin.
Mikołajki to święto, które jest najbardziej popularne wśród dzieci. W polskich szkołach często kultywowana jest tradycja obdarowywania się nawzajem prezentami. Zasada, kto przygotowuje komu prezent, jest ustalona przez losowanie nawzajem swoich imion i nazwisk. Dzieci z pomocą rodziców kupują prezenty i przynoszą 6 grudnia do szkoły, by wręczyć je sobie nawzajem.
Mikołajki to oczywiście, nie tylko święto dzieci. Nic nie stoi na przeszkodzie, żeby i dorośli sprawili sobie tego dnia trochę dziecięcej radości.
