Dziewanna: właściwości i zastosowanie ''świecy królewskiej''

Dziewanna to dwuletnia roślina ciesząca się sporą popularnością w naszym kraju. Występuje dziko, ale spotykana jest też w przydomowych ogrodach. Od lat wykorzystywana w medycynie ludowej, ceniona jest jako wyjątkowa roślina lecznicza. Poznajmy jej właściwości i zastosowanie.

Dziewanna: kwiat, który przyciąga wzrok

Ozdobą wielu ogrodów jest dziewanna. Kwiat ten ma bardzo charakterystyczny wygląd i pięknie prezentuje się w przydomowych ogródkach. Może osiągać nawet do trzech metrów wysokości, ale najczęściej spotykane okazy nie przekraczają półtora do dwóch metrów. Ze względu na wyrastające na końcu długiej, prostej łodygi żółte kwiaty nazywana bywała dawniej ''świecą królewską'' bądź ''warkoczem Matki Boskiej''. Dziewanna to roślina z rodziny trędownikowatych, obejmująca ponad 300 gatunków, z których kilkanaście rośnie w Polsce. Najpopularniejsze i mające najwięcej właściwości leczniczych, to: dziewanna pospolita, dziewanna wielkokwiatowa i dziewanna drobnokwiatowa. Dość powszechne są też: dziewanna kutnerowata, dziewanna olimpijska i dziewanna firletkowa, a uprawiane również: dziewanna ogrodowa i dziewanna jedwabista.

Zobacz też: Trybula - zastosowanie i właściwości. Dlaczego warto poznać tę niedocenianą roślinę?

Dziewanna jest rośliną niewymagającą i prostą w uprawie, rośnie zarówno na żyznej glebie, jak i na twardszym, jałowym podłożu. Preferuje wilgotne, dobrze nasłonecznione miejsca, nie jest wrażliwa na zmiany temperatury. W pierwszym roku wzrostu wykształca przyziemną rozetę z liści, dopiero w drugim roku wytwarza prosty, nierozgałęziony pęd. Łodyga dziewanny jest u dołu gęsto ulistniona, zaś na jej szczycie pojawia się okazały kwiatostan, długi, w kształcie kłosa, składający się z licznych żółtych kwiatów, z których każdy ma pięć płatków. Dziewanna kwitnie od lipca do września. Kwiat dziewanny jest surowcem leczniczym, jest bardzo delikatny, a zbierać go należy w pełni rozkwitu, gdy obeschnie rosa. Po zebraniu kwiaty dziewanny należy poddać suszeniu, nie należy jednak tego robić na słońcu.

Dziewanna: zastosowanie w kosmetyce

Ze względu na swoje właściwości dziewanna zastosowanie znajduje w przemyśle kosmetycznym. Wykorzystywana jest jako składnik produktów regenerujących i łagodzących, jak również kremów rozjaśniających. Z uwagi na swoje właściwości dezynfekujące polecana jest w pielęgnacji cery trądzikowej i stosowana w preparatach antytrądzikowych. Stosowanie toniku z dodatkiem dziewanny pozwala na doskonałe nawilżenie cery, dokładne oczyszczenie porów oraz pomaga w regulowaniu ilości wydzielanego sebum. Dziewanna jest też polecana do pielęgnacji włosów z tendencją do wypadania oraz w leczeniu łupieżu. Wchodzi w skład preparatów służących do rozjaśniania włosów, a domowe płukanki do włosów na bazie kwiatów dziewanny polecane są zwłaszcza blondynkom, które chcą dodać włosom blasku, oczyścić je i wzmocnić cebulki włosów. Dziewanna znajduje zastosowanie również w preparatach myjących (takich jak, żele pod prysznic czy płyny do higieny intymnej), ponieważ delikatnie oczyszcza, łagodząc podrażnienia i nie powodując uczulenia.

Zobacz też: Olej z wiesiołka - właściwości, zastosowanie i działanie "złotego oleju"

Dziewanna. Zdjęcie ilustracyjne Irenestev/shutterstock.com

Dziewanna: właściwości

Nie tylko w kosmetyce stosowana jest dziewanna. Właściwości prozdrowotne, jakie wykazuje ta roślina, a w szczególności jej kwiat i ziele, sprawiają, że stosowana od wieków w medycynie ludowej znalazła też uznanie w medycynie naturalnej. Za prozdrowotne właściwości dziewanny odpowiadają między innymi zawarte w niej:

• flawonoidy, które wykazują działanie przeciwzapalne, a także antyoksydacyjne,
• saponiny, które działają moczopędnie oraz przeciwzapalnie,
• garbniki, które wykazują działanie bakteriobójcze,
• kumaryna,
• olejek eteryczny,
• związki śluzowe,
• żywice,
• kwasy organiczne,
• sole mineralne (np. fosfor, potas, wapń).

Dziewanna: działanie lecznicze

Z uwagi na zawarte w niej składniki dziewanna wykazuje działanie lecznicze i prozdrowotne. Polecana jest szczególnie osobom skarżącym się na problemy z układem oddechowym. Dziewanna wykazuje działanie wykrztuśne oraz rozrzedzające wydzielinę zalegającą w oskrzelach, co sprawia, że ułatwia jej odkrztuszanie. Działa łagodząco również w napadach suchego kaszlu, jest także doskonałym sposobem na chrypkę. Dziewannę można stosować do płukania jamy ustnej w stanach zapalnych błony śluzowej gardła czy anginie. Stosowana jest jako środek pomocniczy w leczeniu astmy. Ułatwia oddychanie w infekcjach górnych dróg oddechowych, przynosi ulgę przy zatkanym nosie i chrypce. Z uwagi na obecność związków śluzowych ma też właściwości powlekające i osłonowe, dzięki czemu działa kojąco na podrażnione infekcją gardło. Dziewanna jest także pomocna w stanach obniżonej odporności, wspierając organizm w walce z bakteriami i wirusami.

Dziewanna stosowana bywa również w leczeniu dolegliwości ze strony układu pokarmowego. Działa wspomagająco w nieżytach żołądka, kolce jelitowej czy biegunce. Dziewanna to sprawdzony sposób na zatrucia, choroby wątroby i pęcherzyka żółciowego oraz stany zapalne układu pokarmowego. Jako środek o działaniu moczopędnym działa również oczyszczająco, dzięki czemu jest skuteczna w łagodzeniu objawów zapalenia pęcherza moczowego. Może także wspomagać proces odchudzania. Dziewanna wykazuje ponadto działanie uspokajające, wyciszające, rozluźniające i przeciwbólowe. Zewnętrznie można stosować ją w przypadku stłuczeń, oparzeń, ran, odleżyn oraz odczynów alergicznych.