Ciemiernik - Róża Bożego Narodzenia. Uprawa i wymagania tej niepowtarzalnej rośliny

Ciemiernik to roślina, która nie jest zbyt częstym gościem w przydomowych ogrodach czy na tarasach. Tymczasem swą urodą na pewno przykuwa wzrok i może stać się niekwestionowaną ozdobą rabat. Zwłaszcza że czas kwitnienia tej byliny przypada na okres pełnego uśpienia innych, rosnących w ogrodzie roślin. Poznajmy ten niepowtarzalny kwiat bliżej.

Ciemiernik: uprawa

Trudno stwierdzić, dlaczego wciąż tak małą popularnością w naszych ogrodach cieszy się ciemiernik. Uprawa tej rośliny nie jest zbyt skomplikowana, czas kwitnienia stanowi o niepowtarzalności ciemiernika, a jego grube, skórzaste i zazwyczaj zimozielone liście dodatkowo zwiększają atrakcyjność rośliny. Ciemiernik to mrozoodporna bylina należąca do rodziny jaskrowatych, wiele spośród jej odmian uprawia się jako rośliny ozdobne. Pod uprawę ciemiernika należy wybrać miejsce zaciszne, ciepłe, osłonięte przed zimowym wiatrem. Powinno być częściowo zacienione, dobrze jest więc umiejscowić ciemierniki w otoczeniu krzewów, bądź pod drzewami. Ważne, by gleba była przepuszczalna, najlepiej próchnicza, żyzna i stale umiarkowanie wilgotna.

Ciemiernik. Zdjęcie ilustracyjne Natalia van D/shutterstock.com

Ciemiernika można rozmnażać z nasion. Zbiera się je od maja do czerwca i natychmiast po zbiorze wysiewa do doniczek, zagłębionych w osłoniętym miejscu ogrodu, bądź też bezpośrednio do gruntu. Siewki pojawią się wiosną następnego roku, a zakwitną nie wcześniej, niż po upływie trzech lat od wysiewu. Możliwe jest również rozmnażanie ciemiernika przez podział. W maju bądź ewentualnie w okresie od sierpnia do września, najsilniej rozrośnięte karpy dzieli się na dwie lub trzy części, każda musi mieć co najmniej 2-3 pączki i 3-5 liści. Każdą z uzyskanych w ten sposób sadzonek należy posadzić w pojemniku, a po roku wysadzić na miejsce stałe. Istnieje duże prawdopodobieństwo, że zakwitną najbliższej zimy po wysadzeniu.

Ciemiernik biały: co go wyróżnia?

Stosunkowo najczęściej uprawianym gatunkiem w naszym kraju jest ciemiernik biały. Jego nazwa pochodzi od barwy kwiatów – białych, bądź lekko różowawych, zdecydowanie wyróżniającej go spośród innych odmian ciemiernika. Ciekawostką jest, iż polska nazwa tego gatunku nie jest dosłownym tłumaczeniem nazwy łacińskiej. Ciemiernik biały to bowiem Helleborus niger – nazywany tak dlatego, iż jego korzenie mają ciemną barwę. Jest rośliną zimozieloną, ma duże, skórzaste liście, może osiągać do 30 cm wysokości. Z reguły kwitnie na przedwiośniu, a kwiaty na roślinie utrzymują się do kwietnia, a czasem nawet do maja. Jednakże odmiana ta może rozwinąć pierwsze kwiaty również późną jesienią lub zimą, o ile nie ma silnych mrozów, a dni są dostatecznie słoneczne. Z tego też powodu ciemiernik biały nazywany jest Różą Bożego Narodzenia.

Ciemiernik (Helleborus): odmiany popularne w Polsce

Rodzaj ciemiernik (Helleborus) tworzy około 20 gatunków, które występują głównie w Europie i Azji Mniejszej. W Polsce najbardziej dostępną i najpopularniejszą odmianą jest ciemiernik biały (Helleborus niger), zaś najłatwiejszy w uprawie jest ciemiernik cuchnący (Helleborus foetidus). Jest gatunkiem zimozielonym, kwitnie od lutego do czerwca, ma dzwonkowate, jasnozielone kwiaty z purpurowymi brzegami, a dekoracyjność zachowuje do połowy lata. Nazwę zawdzięcza charakterystycznej, drażniącej dla ludzi woni, wytwarzanej przez kłącza. Odmianą popularną na zachodzie Europy jest ciemiernik wschodni (Helleborus orientalis). Powoli zdobywa on również uznanie w Polsce, kwitnie od marca do maja, a jego kwiaty mają zwykle barwę jasnoróżową bądź czerwoną. Nieco rzadziej uprawiany jest w naszym kraju ciemiernik korsykański (Helleborus argutifolius), który nie jest w pełni mrozoodporny, dlatego na zimę, zwłaszcza bezśnieżną, dobrze okryć go cienką warstwą gałązek świerku. Żółtawo-zielone kwiaty pojawiają się na nim pod koniec stycznia i pozostają do kwietnia.

W Polsce mamy też dwa gatunki rosnące dziko: ciemiernik zielony (Helleborus viridis) oraz ciemiernik czerwonawy (Helleborus purpurascens). Obydwa znajdują się pod ścisłą ochroną, pierwszy rośnie w Sudetach, drugi – w Bieszczadach. W naturze nie spotkamy natomiast ciemiernika ogrodowego (Helleborus x hybridus), który jest formą mieszańcową, otrzymaną przez hodowców. Jest niekwestionowaną ozdobą ogrodów, efektowną, o dużych kwiatach w różnej gamie kolorystycznej.

Zobacz też: Budleja Dawida - piękna roślina uwielbiana przez motyle. Jak ją uprawiać?

Ciemiernik. Zdjęcie ilustracyjne Natalia Greeske/shutterstock.com

Ciemiernik: wymagania

Jak na tak atrakcyjną roślinę, jaką jest ciemiernik, wymagania ma on niewielkie. Nie lubi ostrego słońca, dlatego warto sadzić go w miejscu cienistym i osłoniętym od wiatru. Dobrze czuje się w cieniu budynku, w sąsiedztwie niezbyt gęstych drzew, bądź krzewów liściastych. Nie przepada za towarzystwem iglaków, które preferują glebę kwaśną. Ciemiernik lubi gleby wapienne, próchnicze, przepuszczalne i wilgotne. Warto jednak dobrze przemyśleć miejsce, w którym posadzi się ciemierniki. Rośliny te bardzo nie lubią przesadzania, mają niezwykle wrażliwy system korzeniowy i potrzebują długiego czasu na zadomowienie się w nowym miejscu.

Jak dbać o ciemierniki?

Prócz wyboru odpowiedniego stanowiska i zapewnienia wilgotności, jak dbać o ciemierniki, by cieszyły nasze oko przez długie lata? Warto nasadzać je niezbyt głęboko, aby umożliwić roślinom szybkie wytworzenie kwiatów. Podczas suszy należy je regularnie podlewać, by pojawiło się jak najwięcej pąków kwiatowych. Przed kwitnieniem warto usunąć najstarsze liście, aby zapewnić rozkwitającym kwiatom lepszy dostęp do powietrza i promieni słonecznych. Raz do roku należy zasilić byliny wieloskładnikowym nawozem, lub jesienią rozłożyć wokół nich warstwę dobrze przekompostowanego obornika. Warto też zabezpieczyć roślinę przed mrozem, zwłaszcza w przypadku braku śniegu. Należy pamiętać, że ciemiernik jest rośliną trującą, wszelkie prace pielęgnacyjne dobrze jest wykonywać w rękawicach ochronnych.

Zobacz też: Krzewuszka: co musisz o niej wiedzieć? Uprawa i pielęgnacja