Bergamotka: skąd pochodzi?
Bergamotka, a dokładniej pomarańcza bergamota (Citrus bergamium) jest gatunkiem cytrusa, rośliną z rodziny rutowatych. To niewielkie drzewo lub krzew osiągający wysokość nie większą niż 5 metrów, ma szeroką koronę, a jego gałęzie pokryte są niezbyt gęstymi, krótkimi kolcami. Za ojczyznę tej rośliny uznawana jest Azja, najprawdopodobniej bergamotka pochodzi z Indii, skąd rozprzestrzeniła się do innych ciepłych regionów świata. Przyjmuje się, że to za sprawą Krzysztofa Kolumba przewieziona została z Wysp Kanaryjskich na teren Włoch, gdzie doskonale się zadomowiła i po dziś dzień cieszy się ogromną popularnością. Obecnie blisko 90 proc. światowej produkcji dostarcza włoski region Kalabria, toteż niektórzy próbują dowodzić, iż ojczyzną bergamotki jest Italia. Naukowcy jednakże nie potwierdzają tej tezy.
Bergamotka - co to takiego?
Wciąż zadajesz sobie pytanie: bergamotka - co to takiego? Otóż jest to roślina cytrusowa, gatunek gorzkiej pomarańczy, powstały najprawdopodobniej przez skrzyżowanie gorzkiej pomarańczy i cytryny. Owoce przypominają małe pomarańcze o nieco gruszkowatym kształcie i średnicy od 6 do 8 centymetrów. Mają one charakterystyczną, gładką, silnie aromatyczną, żółtozieloną skórkę. Kryje się pod nią gorzko-kwaśny, soczysty miąższ w segmentach. Owoce rozwijają się ze słodko pachnących, małych, białych kwiatów. Roślina, posiadająca nieopadające na zimę ciemnozielone liście o lancetowatym kształcie, preferuje klimat tropikalny i subtropikalny, gdzie zima jest deszczowa, a dobowa temperatura wynosi 25 do 30 stopni Celsjusza. Dlatego też rośnie szczególnie we włoskiej Kalabrii, a ponadto w Turcji, Brazylii, Tajlandii i Maroku.
Zobacz też: Pomelo. Jak obrać? Ile ma kalorii? Czy jest niezdrowe?
Bergamotka: właściwości
Charakterystyczny aromat to cecha, dzięki której najbardziej znana i ceniona jest bergamotka. Właściwości tej rośliny są jednak dużo bogatsze, choć często nie zdajemy sobie sprawy, jak szeroko jest ona wykorzystywana. Z uwagi na jej skład ceniona jest za swoje właściwości lecznicze. Bergamotka jest źródłem witamin i minerałów, charakteryzuje ją wysoki poziom flawonoidów, ma też właściwości antyutleniające. Kompozycja polifenoli obecna jest zarówno w miąższu, jak i skórce owoców. Skórka, liście i kwiaty rośliny są z kolei bogate w cenne olejki eteryczne, a ściślej rzecz biorąc olejek bergamotowy oraz olejek neroli.
Bergamotka zawiera:
- witaminę A,
- witaminy z grupy B: B1 - tiaminę, B2 - ryboflawinę, B3 - niacynę, B6 - pirydoksynę,
- witaminę C,
- witaminę E,
- minerały: potas, wapń, magnez, fluor, cynk, fosfor, sód i żelazo,
- białko,
- tłuszcze,
- węglowodany,
- błonnik,
- cukry,
- flawonoidy (w szczególności hesperydynę i naryngeninę),
- olejki eteryczne: olejek bergamotowy i olejek neroli.
Bergamotka: działanie i zastosowanie
Ze względu na swój skład bergamotka wykazuje działanie prozdrowotne i znajduje zastosowanie zarówno w działaniach medycznych (szczególnie w aromaterapii), jak i w przemyśle kosmetycznym. Wykorzystywana jest też na co dzień, w kulinariach, zaś wytwarzany z niej olejek neroli jest bardzo częstym składnikiem perfum. Najbardziej znanym i popularnym zastosowaniem bergamotki jest wykorzystanie olejku bergamotowego do produkcji aromatycznej herbaty Earl Grey. Wyciąg ze skórki bergamotki jest również często stosowanym dodatkiem do pysznej marmolady. Dodanie owoców bergamotki do wypieków, przetworów owocowych czy nalewek pozwala na podkreślenie ich smaku.
Bergamotka może być stosowana pomocniczo:
- w przeziębieniach,
- dla poprawy krążenia krwi i ciśnienia (stymuluje krążenie),
- we wspomaganiu pracy wątroby,
- w redukcji poziomu złego cholesterolu (LDL), obniżeniu poziomu trójglicerydów oraz podwyższaniu poziomu cholesterolu HDL,
- u chorych z zaburzeniem gospodarki lipidowej i węglowodanowej z uwagi na korzystny wpływ na śródbłonek naczyniowy,
- w hemoroidach,
- w leczeniu i przeciwdziałaniu malarii,
- w infekcjach pęcherza moczowego,
- w stanach zapalnych skóry, przy trądziku, wysypkach, łuszczycy,
- w procesie gojenia się ran.
Uwaga: ostrożność w stosowaniu bergamotki powinny zachować osoby cierpiące na jaskrę i astmę, chorzy na cukrzycę, jak również kobiety w ciąży i dzieci.
Bergamotka: zapach, który leczy!
W aromaterapii szerokie zastosowanie znajdują olejki eteryczne, jakie zawiera bergamotka. Zapach olejku bergamotowego wykorzystywany jest w domowych terapiach leczniczych i pielęgnacyjnych. Olejek ceniony jest zwłaszcza z uwagi na swoje właściwości antydepresyjne oraz stymulujące, zdecydowanie wpływa na poprawę nastroju, sprzyja łagodzeniu stresu, zmniejszeniu napięcia nerwowego czy uczucia niepokoju. Pomaga stymulować hormony (dopaminę, serotoninę), co wspomaga odczuwanie spokoju, relaksu i zadowolenia. Ułatwia zasypianie, a dodatkowo zmniejsza odczuwanie bólu, szczególnie mięśni i stawów.
Olejek eteryczny z bergamotki wpływa stymulująco na wydzielanie hormonów, żółci i insuliny, przez co wykazuje działanie wspierające dla układu trawiennego oraz prawidłowego tempa przemiany materii. Można stosować go pomocniczo również w leczeniu infekcji górnych dróg oddechowych. Warto też wiedzieć, że dodany do codziennie używanego dezodorantu, olejek bergamotowy pomoże zniwelować nieprzyjemny zapach potu.
Jak pachnie bergamotka?
Wiedząc, że jest jednym z cytrusów, nietrudno wyobrazić sobie, jak pachnie bergamotka. Jej aromat jest intensywny, zapach, charakterystyczny dla cytrusów, ma wyrazistą, korzenno-kwiatową nutę. Osoby gustujące w herbacie Earl Grey na pewno wiedzą coś na ten temat! Nie sposób się więc dziwić, że producenci perfum szczególnie chętnie sięgają po olejek z bergamotki, gdyż jej wyraźna, świeża i rześka nuta zapachowa doskonale komponuje się z wieloma innymi aromatami. Eksperci twierdzą, iż aromat bergamotki wzmacnia nuty głowy w każdej kompozycji zapachowej, jednocześnie dodając siły aromatowi wody toaletowej czy perfum. Właściwość tę wykorzystuje się również w produkcji dezodorantów, mydeł czy żeli pod prysznic.
Zobacz też: Olejek z drzewa herbacianego - właściwości i zastosowanie
