Książę Filip przez niemal 70 lat z poświęceniem u boku królowej Elżbiety II służył Wielkiej Brytanii. Choć może się wydawać, że mąż monarchini jeszcze przed jej poślubieniem wiódł arystokratyczne życie, to musiał on jednak zmierzyć się z wieloma przeciwnościami losu. Został porzucony przez rodziców i dorastał poza granicami swojego kraju.
Elżbietę po raz pierwszy zobaczył, gdy ta miała 13 lat. Następczyni tronu zakochała się w nim od pierwszego wejrzenia, jednak wzajemna miłość mogła połączyć ich dopiero po pewnym czasie. Nie byli jednak małżeństwem idealnym, a w sieci krąży wiele informacji o tym, że Filip wielokrotnie zdradzał Elżbietę II z arystokratkami. Oto historia księcia Edynburga i Elżbiety II.
"Musiałem sobie sam z tym wszystkim poradzić"
Urodził się 10 czerwca 1921 roku na wyspie Korfu jako Filip, książę Grecji i Danii. W 1922 Konstantyn I, panujący wuj Filipa, został zmuszony do abdykacji, a jego ojciec aresztowany przez rząd wojskowy i skazany na dożywotnie wygnanie. Wraz z całą rodziną pozbawiony został również obywatelstwa greckiego. Po opuszczeniu Grecji rodzina Filipa osiedliła się w podparyskim Saint-Cloud w domu użyczonym przez ciotkę, księżną Marię Bonaparte. To był początek końca ich rodziny. najpierw Filip uczył się w amerykańskiej szkole w Paryżu, a w roku 1928 został wysłany na naukę do Wielkiej Brytanii. W przeciągu kilku kolejnych lat, jego matka trafia pod opiekę lekarzy, którzy zdiagnozowali u niej schizofrenię, natomiast cztery siostry wychodzą za mąż za niemieckich arystokratów i podobnie jak ich mężowie stają się zwolenniczkami Adolfa Hitlera. Gdzie wówczas był jego ojciec? Książę Andrzej nie chciał zajmować się rodziną i przeprowadził się do Monte Carlo, gdzie większość czasu spędził na zabawie i romansach. Zmarł w 1944 roku, w wieku 62 lat. za bogatych niemieckich arystokratów.
Moja matka była chora, siostry wyszły za mąż i wyjechały, a ojciec żył na południu Francji. Musiałem sobie sam z tym wszystkim poradzić
- przyznał po latach książę Filip w rozmowie z BBC.
)
W 1939 roku ma 18 lat i zakochany jest w kanadyjskiej piękności Margaret Osla Benning. To właśnie wtedy, podczas uroczystego obiadu w Royal Naval College, po raz pierwszy spotyka 13 lenią Elżbietę, następczynię tronu, córkę króla Jerzego VI, z która zakochuje się w nim od pierwszego wejrzenia. Ich poznanie nie jest jednak dziełem przypadku, a planem opiekuna Filipa, admirała Louisa Mountbattena, który wziął go pod swoje skrzydła. Mountbatten chciał, by Filip wżenił się do brytyjskiej monarchii i zmienił nazwę dynastii Windsorów. W czasie II wojny zostaje wysłany na front, a za zasługi w armii zostaje później odznaczony Greckim Krzyżem Walecznych. W 1943 roku Filip po raz pierwszy zostaje zaproszony do posiadłości monarchii w Sandringham na wieczerzę wigilijną. Księżniczka Elżbieta ma wtedy 17 lat i zaczyna podobać się Filipowi, który wcześniej nie specjalnie się nią zainteresował. Do końca wojny pozostają w kontakcie listownym, a widują się tylko od czasu do czasu. W 1946 wrócił do Wielkiej Brytanii na pokładzie "Whelp" i został wysłany jako instruktor do Szkoły Oficerskiej. Właśnie wtedy zaczyna myśleć o ożenku. Nie ma jednak grosza przy duszy, zatem nie stać go na pierścionek zaręczynowy. Kontaktuje się więc z matką, którą prosi o pomoc. Ta oddaje mu trzy diamenty z zabytkowej rodzinnej tiary i to właśnie z nich powstaje pierścionek dla "Lilibet".
Nie był uznawany za dobrą partię dla księżniczki Elżbiety, jednak król wyraził zgodę na małżeństwo
Zdaniem króla Jerzego VI, Filip nie był dobrym materiałem na męża dla jego córki, gdyż jego krewni związani z reżimem nazistowskim. Poza tym Filip był ubogi, a jego "godną pożałowania" garderoba kuła w oczy króla. Elżbieta jednak sprzeciwia się rodzicom i chce wyjść za Filipa. W sierpniu 1946 książę Filip zostaje zaproszony do zamku Balmoral, gdzie oświadcza się młodej księżniczce. Król bardzo niechętnie zezwala na małżeństwo, jednak stawia warunek. Filip ma zaniechać wszelkich starań do czasu ukończenia przez Elżbietę dwudziestu jeden lat. Oficjalne zaręczyny Filipa i Elżbiety mają miejsce 21 kwietnia 1947 r.
Mimo zaręczyn z księżniczką Filip nie ma na dworze lekkiego życia. Nazywa się go "Szwabem" (obraźliwe określenie Niemców używane m.in. podczas wojny). Mając tego dosyć, Filip decyduje się porzucić greckie i duńskie tytuły królewskie, stając się tym samym brytyjskim poddanym. Dzień przed ślubem król Jerzy VI nadaje mu natomiast tytuł księcia Edynburga, hrabiego Merioneth oraz barona Greenwich. Filip w hołdzie przodkom ze strony matki przyjmuje również nazwisko Mountbatten. Ślub Elżbiety oraz Filipa odbył się w Opactwie Westminsterskim 20 listopada 1947 roku.
)
"Jestem jedynym człowiekiem w kraju, który nie może dać swojego nazwiska dzieciom"
Pierwsze miesiące po ślubie wydają się być niemal idealne, a ich związek kwitnie. Zakochana Elżbieta nie odstępuje swojego męża i poświęca mu cały wolny czas. Niestety takie zachowanie sprawia, że Filip czuje się przytłoczony i zaczyna sobie zdawać sprawę, że chyba nie tego oczekiwał od życia. - Nie mogę jej się pozbyć z łóżka. Wciąż jest obok mnie i doprowadza mnie to do szału - miał wówczas mówić kolegom. Przytłoczony zasadami, które obowiązywały na królewskim dworze oraz osaczającą go uczuciami Elżbietą, których on przez swoje dzieciństwo nie potrafił zbytnio okazywać, w tajemnicy zaczął układać sobie własne życie poza Pałacem Buckingham, wymykając się do klubów, gdzie bawił się w towarzystwie kolegów oraz innych kobiet. Miłość, jaką Elżbieta darzyła swojego męża była jednak tak wielka, że ignorowała jego zachowanie.
Rok po ślubie na świat przyszedł ich pierworodny syn, Karol, a dwa lata po nim córka, Anna. W 1952 roku umiera przedwcześnie król Jerzy VI, ojciec Elżbiety, a ich życie nagle zmienia. To moment, w którym przestają być małżonkami i rodzicami, a stają się królewską parą. Sam książę nie został koronowany, ale klęknął przed Elżbietą i przysiągł, że "będzie jej lennym sługą życia i zdrowia".
Objęcie tronu przez Elżbietę spowodowało zamieszanie w kwestii nazwiska, które mają nosić dzieci Filipa i królowej. Książę Filip oraz jego wuj, Louis Mountbatten, pragnęli, by nosiły one nazwisko ojca, czyli Mountbatten. Kiedy królowa wdowa Maria (matka Jerzego VI) się o tym dowiedziała, poinformowała o ich zamiarach premiera Winstona Churchilla, który zalecił nowej królowej wydanie oświadczenia głoszącego, że rodzina królewska pozostanie przy rodowym nazwisku Windsor. Filip nie był jednak z tego faktu zadowolony. - Czuję się w tej rodzinie jak cholerna ameba. Jestem jedynym człowiekiem w kraju, który nie może dać swojego nazwiska dzieciom - powiedział. W 1960 roku kilka lat po śmierci królowej wdowy i rezygnacji Churchilla królowa Elżbieta na spotkaniu Tajnej Rady zaproponowała, by jej dzieci nosiły nazwisko Mountbatten-Windsor, ale tylko wtedy, gdy nie będą bezpośrednio w linii sukcesji do tronu. W tym samym roku na świat przyszedł drugi syn królowej Elżbiety i księcia Filipa - Andrzej, natomiast cztery lata później Edward.
Choć Filip bardzo nalegał na to, by dzieci nosiły jego nazwisko, nie miał z nimi zbyt dobrego kontaktu, gdyż sam nie miał odpowiednich wzorców w rodzinnym domu. Mówi się, że był surowy i oschły dla pierworodnego syna Karola oraz Andrzeja. Lepszy kontakt miał z Edwardem oraz córką Anną, z którą dzielił pasję do jazdy konnej, aktywności fizycznej oraz życia na wsi.
Jak Filip odnajdywał się na królewskim dworze? Był zmuszony do odnalezienia swojego miejsca na dworze. Jako mąż królowej pomagał jej w wielu obowiązkach. Uczestniczył m.in. takich w ceremoniach, jak Inauguracje Obrad Parlamentu w krajach Wspólnoty czy obiadach państwowych. Ponadto rozwijał też swoje hobby m.in. malarstwo i lotnictwo (licencję zdobywa w 1959 r.). Towarzyszył żonie również w oficjalnych podróżach zagranicznych czy wystąpieniach. Był patronem ponad 800 organizacji, pełnił funkcję brytyjskiego prezesa World Wide Fund for Nature, był także patronem Fundacji Pracy. W latach 1964-1986 był prezesem Międzynarodowej Federacji Jeździeckiej, a także kanclerzem uniwersytetów w Edynburgu, Salford i Aberystwyth.
)
"Myślę, że trochę już w swoim życiu zrobiłem. Teraz przyszła pora, abym trochę odpoczął"
W czerwcu 2011 roku, obchodząc 90. urodziny, książę Filip oświadczył, że ze względu na swój wiek, zamierza ograniczyć obowiązki. W 2017 roku, po dekadach życia w cieniu Elżbiety II i pracy u monarchini, ogłasza, że przechodzi na emeryturę.
Myślę, że trochę już w swoim życiu zrobiłem. Teraz przyszła pora, abym trochę odpoczął. Chciałbym poświęcić więcej czasu moim bliskim i ponosić mniejszą odpowiedzialność za to, co dzieje się w kraju
- poinformował w oficjalny oświadczeniu.
Przez wiele lat książę Filip zmagał się z problemami zdrowotnymi. 9 kwietnia 2021 Pałac Buckingham poinformował poddanych o śmierci 99-letniego księcia Filipa, który odszedł w zamku Windsor w towarzystwie Elżbiety II, która była przy nim do końca.
Książę Filip był najdłużej żyjącym męskim członkiem brytyjskiej rodziny królewskiej, najdłużej żyjącym męskim potomkiem Królowej Wiktorii, a także najdłużej żyjącym obecnie współmałżonkiem monarchy na świecie.
