Kiedy zaczyna się Wielki Post?
Warto wiedzieć, kiedy zaczyna się Wielki Post. Otóż data jego rozpoczęcia nie jest stała. Okres Wielkiego Postu rozpoczyna się w Środę Popielcową, której data uzależniona jest od daty ruchomych świąt kościoła katolickiego, jakimi są Święta Wielkiej Nocy. Wielkanoc przypada w pierwszą niedzielę następującą po tzw. kościelnej pełni Księżyca (czyli pierwszej wiosennej pełni Księżyca: nie wcześniej niż 22 marca i nie później niż 25 kwietnia), Środa Popielcowa natomiast wyznaczana jest dokładnie 46 dni kalendarzowych przed Niedzielą Wielkanocną. Pierwszy dzień Wielkiego Postu, nazywany Środą Popielcową lub Popielcem, wypada więc zazwyczaj między 4 lutego a 10 marca. W 2022 roku Wielki Post rozpoczął się stosunkowo późno, bo 2 marca. Z uwagi na trwającą w Ukrainie wojnę papież Franciszek zaapelował, by dzień ten stał się w kościele katolickim dniem modlitwy o pokój na świecie. W Środę Popielcową wierni udają się do kościołów, gdzie podczas mszy świętej kapłan posypuje ich głowy popiołem, wypowiadając słowa ''Prochem jesteś i w proch się obrócisz'' bądź ''Nawracajcie się i wierzcie w Ewangelię''. Ponadto zachowują w tym dniu post ścisły (czyli ograniczenie ilości posiłków w ciągu dnia do dwóch lekkich i jednego do syta) oraz wstrzemięźliwość od pokarmów mięsnych.
Ile dni trwa Wielki Post?
Wydawałoby się, że odpowiedź na pytanie, ile dni trwa Wielki Post, nie powinna nastręczać problemów. Przyjmuje się bowiem, że Wielki Post trwa 40 dni, co jest bezpośrednim odniesieniem do opisanego w Biblii czterdziestodniowego postu Jezusa Chrystusa na pustyni, podczas którego był on kuszony przez szatana. Liczba 40 ma zresztą w Piśmie Świętym symboliczne znaczenie: 40 dni trwał biblijny potop, tyle samo dni spędził na górze Synaj Mojżesz, zaś 40 lat tułali się po pustyni Żydzi po ucieczce z Egiptu. Pierwotnie Wielki Post trwał zaledwie 40 godzin, obejmując Wielki Piątek i Wielką Sobotę. Później okres postu wydłużono do tygodnia, by ostatecznie ustanowić czterdziestodniowy okres Wielkiego Postu, rozpoczynający się w środę, przypadającą przed szóstą niedzielą poprzedzającą Wielkanoc. Zgodnie z obowiązującym do 1983 roku prawem kanonicznym kościoła rzymskokatolickiego, okres Wielkiego Postu trwał od Środy Popielcowej do Wielkiej Soboty, czyli 46 dni kalendarzowych. Ponieważ jednak nie wliczano do niego niedziel, to rzeczywiście okres ten wynosił 40 dni. Aktualnie kodeks prawa kanonicznego nie precyzuje, w którym dniu kończy się Wielki Post, ale przyjęło się, iż okres ten trwa do Mszy Wieczerzy Pańskiej (Wielki Czwartek), zaś w kolejne dni Triduum Paschalnego, czyli Wielki Piątek i Wielką Sobotę, obchodzony jest tzw. post paschalny. W tym roku Wielki Czwartek przypada 14 kwietnia.
Wielki Post w kościele katolickim jest czasem zadumy i pokuty, okresem, w którym wierni przygotowują się do najważniejszych dla chrześcijan świąt – Wielkanocy, tj. Świąt Zmartwychwstania Pańskiego. W godnym przygotowaniu do Świąt Wielkanocnych ma im pomóc modlitwa, post i jałmużna. W okresie Wielkiego Postu wierni rezygnują z udziału w hucznych zabawach, podejmują rozmaite umartwienia oraz uczestniczą w nabożeństwach wielkopostnych. W każdy piątek odprawiane jest nabożeństwo o charakterze adoracyjnym, zwane Drogą Krzyżową. Polega ono na symbolicznym odtworzeniu drogi, jaką przebył Jezus Chrystus idąc na śmierć. Podczas nabożeństwa wierni rozważają 14 stacji Drogi Krzyżowej, od momentu skazania Jezusa na śmierć, aż po złożenie jego ciała w grobie. Ponadto w polskich kościołach odbywają się nabożeństwa Gorzkich Żali – jest to nabożeństwo pasyjne, najczęściej w formie nabożeństwa eucharystycznego, połączonego z wystawieniem Najświętszego Sakramentu i kazaniem pasyjnym. W okresie Wielkiego Postu ołtarze w kościołach pozbawione są kwiatów, kapłani przywdziewają szaty liturgiczne w kolorze fioletowym, w świątyniach śpiewane są pieśni wielkopostne. W tym czasie organizowane są też w poszczególnych parafiach rekolekcje wielkopostne. Trwają one zwykle 3 lub 4 dni, mają wspomóc wiernych w duchowym nawróceniu i przygotowaniu do Świąt Wielkanocnych, są też często okazją do wielkanocnej spowiedzi świętej.
Zobacz też: Śmingus - dyngus i inne tradycje Wielkanocne. Czego o nich nie wiecie? Niektóre zwyczaje zaskakują
