Triduum Paschalne - czym jest i ile trwa? Wyjaśniamy najważniejsze kwestie

Triduum Paschalne jest niezwykle ważnym czasem w życiu każdego katolika. Liturgia jest wówczas niezwykle bogata w symbolikę, która prowadzi do wydarzeń, które rozegrały się w Ziemi Świętej przed niemal dwoma tysiącami lat.

Triduum Paschalne 2023

Triduum Paschalne jest ważnym czasem dla wszystkich osób wierzących. To centralny okres całego roku liturgicznego. W ciągu tych dni celebrowane jest misterium męki, śmierci i zmartwychwstania Jezusa Chrystusa. W 2023 roku Triduum Paschalne przypadnie pomiędzy 6 a 8 kwietnia. 

Co to jest Triduum Paschalne? Dlaczego jest takie ważne?

Co to jest Triduum Paschalne? Wiemy już, że chodzi o szczególny czas w kalendarzu liturgicznym Kościoła katolickiego. Poprzedza on bezpośrednio Niedzielę Zmartwychwstania Pańskiego, czyli najważniejszą uroczystość dla wszystkich wierzących. Jego obchody poświadczone są już dla IV w., zaś jeszcze przed stu laty mówiło się o nim Triduum Sacrum. Na ten wyjątkowy czas składają się trzy niezwykle ważne i obfitujące w symbole dni:

• Wielki Czwartek;
• Wielki Piątek;
• Wielka Sobota.

Zobacz też: Paschaliki wielkanocne: jak samodzielnie wykonać świeczki zapalane podczas śniadania wielkanocnego?

Wielki Czwartek

Wielki Czwartek jest dniem, który jest związany z ustanowieniem dwóch sakramentów - Eucharystii i kapłaństwa. Dlatego też w dniu tym zwyczajowo składa się życzenia księżom. Charakterystyczne jest to, że w tym dniu w każdym kościele można odprawić tylko jedną mszę świętą. Chodzi o wieczorną liturgię tzw. mszę Wieczerzy Pańskiej. Wyjątkami są tu kościoły katedralne - w nich przed południem odbywa się msza krzyżma, w trakcie której święcone są oleje. Wieczorna liturgia nawiązuje do ostatniej wieczerzy, modlitwy Jezusa w Ogrodzie Oliwnym i wydania go w ręce oprawców. Po raz pierwszy od rozpoczęcia Wielkiego Postu rozbrzmiewa hymn Chwała na wysokości Bogu. Potem milkną dźwięki dzwonów i organów, zastępują je śpiew bez instrumentów i odgłosy kołatek. Najświętszy Sakrament zaniesiony zostaje do miejsca zwanego ''ciemnicą''. Ołtarz zostaje symbolicznie ogołocony na znak zdrady, spustoszenia i opuszczenia Jezusa.

Czy w Wielki Czwartek jest post?

Czy w Wielki Czwartek jest post? Chociaż dzień ten rozpoczyna Triduum Paschalne, to nie są z nim związane ograniczenia w spożywaniu posiłków.

Wielki Piątek

Wielki Piątek jest jedynym dniem w ciągu roku, w którym nie można odprawić mszy świętej. Wierni przystępują do Eucharystii tylko podczas wieczornego nabożeństwa. Jest ono poprzedzone drogą krzyżową. W Wielki Piątek celebruje się mękę i śmierć Jezusa. Liturgia Męki Pańskiej sprawowana jest zawsze w godzinach popołudniowych - o 15 lub później. 

Tego dnia celebrans jest ubrany w czerwony ornat, którego kolor symbolizuje męczeństwo. Liturgię zaczyna wejście procesji dłuższą drogą i prostracja, czyli upadnięcie kapłana na twarz przed ołtarzem. Po modlitwie rozpoczyna się liturgia słowa. W jej trakcie zawsze czytany lub śpiewany z podziałem na role jest opis męki Jezusa z Ewangelii wg św. Jana. Po specjalnej modlitwie wiernych następuje adoracja krzyża. Wierni przystępują do niej w procesji. Później jest już tylko procesja do Grobu Pańskiego. Wystawiony w nim Najświętszy Sakrament jest adorowany do późnych godzin wieczornych. 

W Wielki Piątek obowiązuje post ścisły, a więc jakościowy i ilościowy. Można jeść trzy posiłki, w tym jeden do syta.

Wielka Sobota

Wielka Sobota to dzień oczekiwania. Kościół trwa przy grobie, rozważając mękę Jezusa. W świątyniach rano święcone są pokarmy, trwa też indywidualna modlitwa. Z formalnego punktu widzenia nocna liturgia wieczerzy paschalnej przynależy już do Niedzieli Zmartwychwstania.

Po zmroku rozpoczyna się liturgia będąca ''czuwaniem na cześć Pana''. Sprawuje się tu uroczystą liturgię światła z poświęceniem ognia i zapaleniem od niego paschału. Ma miejsce także rozbudowana liturgia słowa, sprawuje się także liturgię chrzcielną. Kapłan ogłasza wiernym Exsultet, czyli starożytna pieśń będąca Orędziem Wielkanocnym. Po liturgii eucharystycznej następuje uroczysta procesja rezurekcyjna połączona z biciem dzwonów i ogłaszaniem radosnej nowiny o Zmartwychwstaniu Jezusa.

Czy w Wielką Sobotę jest post?

Czy w Wielką Sobotę jest post? Dawniej zwyczajowo poszczono aż do procesji rezurekcyjnej. Obecnie jednak nie ma takiego wymogu. W związku z tym w dniu tym nie ma ani postu ilościowego, ani jakościowego. 

Zobacz też: Dekoracje wielkanocne, czyli jak ozdobić dom na święta? Krótki poradni