Co determinuje naszą osobowość?
Z książki "Enneagram a typy osobowości" Don Richarda Riso i Russ Hudson dowiadujemy się, że enneagram to sposób badania psychiki, i duchowości człowieka. Enneagram to połączenie wiedzy pochodzącej z różnych źródeł i szkół duchowych z założeniami współczesnej psychologii. To system oparty na wykresie dziewięcioramiennej gwiazdy, który zakłada, że każdy człowiek należy do jednego z dziewięciu typów osobowości. Każdy typ jest ściśle określony i rozwija się w dzieciństwie, nie zmieniając się już w dorosłym życiu.
Jak narodził się enneagram?
Z greckiego "ennea" znaczy dziewięć, a "gram" to znak. Pochodzenie enneagramu to nadal temat domysłów. Jedne źródła podają, że pomysłodawcą enneagramu czyli metody poszukiwania własnego ja jest Rosjanin, Gieorgij Iwanowicz Gjurdżijew, który podczas podróży natrafił na pradawną naukę suficką. Nauka podobno tak zafascynowała Gjurdżijewa że zaczął jej nauczać po powrocie do domu. Pierwszy poważny opis enneagramu przypisuje się jednak Chilijczykowi, Oscarowi Ichazo. Studiował on nie tylko nauki sufickie, ale też zen, buddyzm, judaizm. Na podstawie tych filozofii rozwinął teorię dziewięciu osobowości. Swoją wiedzą podzielił się z psychologiem Cladio Naranjo, który we wczesnych latach 70-tych przedstawił teorię dziewięciu osobowości na forum psychologów w Ameryce Północnej. Od lat 80-tych enneagram jest narzędziem badania osobowości. Pracownicy uniwersytetu Stanforda opracowali enneagram tak, aby można go było stosować podczas szkoleń w dużych firmach.
Enneagram odkrywa nasze słabości
Enneagram wyróżniający dziewięć charakterystycznych typów osobowości zakłada, że każdy z typów koncentruje się na konkretnym fragmencie rzeczywistości lub określonych cechach charakteru. Według enneagramu osoba np. o osobowości szóstki koncentruje się na ukrytych zamiarach innych ludzi, trójka na działaniu, dwójka na potrzebach innych a ósemka na pokazywaniu siły i władzy. Odkrycie swojego typu osobowości powinno pomóc w uświadomieniu własnych ograniczeń, mechanizmów obronnych oraz w próbie ich przekraczania. Twórcy enneagramu przekonują też, że określenie swojego typu osobowości pomaga uświadomić sobie problemy, jakie ze względu na różnice między typami, pojawiają się w związkach, w relacjach ze znajomymi czy w pracy.
Jak określić swój typ osobowości?
Własny typ można określić za pomocą testów dostępnych w internecie. Inny sposób to zapoznanie się z opisem wszystkich typów i wybranie tego, który najbardziej odzwierciedla nasz sposób życia.
Dziewięć typów osobowości według Helen Palmer
Helen Palmer to nauczycielka psychologii. Enneagramem intertesuje się już od lat sześćdziesiątych. Do dziś jest jedną z najważniejszych i najbardziej dociekliwych badaczek enneagramu. Obecnie Palmer jest dyrektorką Center of Enneagram Studies. Jej książka "Enneagram: zrozumieć siebie i innych" to dokładny i przystępny opis dziewięciu typów osobowości, w których może odnaleźć się każdy człowiek. Palmer wyróżnia następujące typy:
Typ nr 1 - Perfekcjonista
To osoba krytyczna wobec siebie i innych, przeświadczona o swojej wyższości i przekonana, że istniej tylko jedna słuszna droga. Dojrzałe jedynki bywają krytycznymi piewcami powszechnej moralności.
Typ nr 2 - Dawca
Poszukuje miłości i uznania. Za wszelką cenę stara się być niezbędnym dla drugiej osoby. Poświęca się zaspokajaniu cudzych potrzeb. To również manipulator. Ma wiele twarzy, często pokazuje inne "ja". Dojrzałe dwójki okazują troskę i są wspierające.
Typ nr 3 - Wykonawca
Lubi rywalizować. Jest opętany wizją siebie jako zwycięzcy. To również mistrz pozorów. Może sprawiać wrażenie bardziej wydajnego niż jest w istocie. Dojrzałe trójki bywają skutecznymi przywódcami, kompetentnymi pracownikami od reklamy.
Typ nr 4 - Indywidualista
Przyciąga go to, co niedostępne. Indywidualista często jest smutny i wrażliwy, skupiony na nieobecnym kochanku lub utraconym przyjacielu. Dojrzałe czwórki są twórcze w wybranej przez siebie dziedzinie życia, wiedzą jak pomóc innym czy jak poradzić sobie z cierpieniem.
Typ nr 5 - Obserwator
To osoba utrzymująca emocjonalny dystans wobec innych. Bardzo troskliwie chroni swą prywatność i nie lubi się angażować. Zobowiązania i cudze potrzeby wyczerpują oderwaną od ludzi piątkę. Dojrzałe piątki są świetne w podejmowaniu decyzji.
Typ nr 6 - Lojalista
Jest lękliwy, obowiązkowy, ale też dręczony niepewnością. Odkłada sprawy do jutra. Szóstki z fobią są chwiejne, czują się prześladowane, a przyparte do muru, z reguły poddają się. Dojrzałe szóstki bywają świetnymi graczami drużynowymi, lojalnymi żołnierzami i dobrymi przyjaciółmi.
Typ nr 7 - Epikurejczyk
To nieustający chłopiec, wiecznie młody Piotruś Pan. Dyletant, niestały kochanek, łowca przygód. Nie potrafi podjąć poważnych decyzji, nie lubi zobowiązań, woli mieć wiele otwartych możliwości. Na ogół szczęśliwy, stymulujący w towarzystwie, wiele zaczyna, ale nic nie kończy. Dojrzałe siódemki są dobrymi teoretykami, typami renesansowymi.
Typ nr 8 - Szef
To osobowość opiekuńcza. Potrafi stanąć w cudzej obronie. Wojowniczy, przejmujący ster, pokazuje gniew i siłę. Ma jednak szacunek dla przeciwnika. Szef żyje zbyt intensywnie: za dużo, za późno w nocy, za głośno. Dojrzałe ósemki to doskonali przywódcy, szczególnie, gdy natrafiają na opór.
Typ nr 9 - Mediator
Dostrzega wszystkie punkty widzenia. Z łatwością zastępuje własne pragnienia pragnieniami innych ludzi, cudze potrzeby zna lepiej od własnych. Ma tendencję do trzymania dystansu, brak mu pewności siebie, ma problemy z podjęciem decyzji. Mediator jest ugodowy. Złość ujawnia w sposób pośredni. Dojrzałe dziewiątki to nieźli doradcy, negocjatorzy.
Kiedy określisz swój typ?
Zwolennicy ennagramu uważają, że wraz z określeniem typu osobowości można rozpocząć pracę nad sobą. Stajemy się wówczas świadomi, dostrzegamy źródło własnych cierpień czy niepowodzeń.
Przeciwnicy enneagramu
System jest krytykowany za zbytnią schematyczność i za szufladkowanie ludzi. Enneagram zakłada, bowiem, że każdy człowiek należy do jednego typu osobowości przez całe życie. Według enneagramu nie ma ludzi nie należących do żadnego typu. Zwolennikom enneagramu zarzuca się również brak badań, które uwiarygodniłyby tę teorię i dałyby możliwość poważnego traktowania jej w świecie nauki. Ponadto przeciwnicy enneagramu zwracają uwagę na to, że poszczególne typy się nie wykluczają. Z kolei nazwy typów i ich określenie za pomocą cyfr, nieodparcie przywołuje skojarzenia z numerologią.
