Co to jest IBS i jakie są jego objawy?
Zespół Jelita Drażliwego dwa razy częściej dotyka kobiety niż mężczyzn i pojawia się w między 30 a 50 rokiem życia. Ze względu na występujące objawy wyróżnia się 4 oblicza schorzenia:
- IBS-D z dominującą biegunką około 1/3 chorych,
- IBS-C z dominującym zaparciem około 1/3 chorych,
- IBS-M, czyli typ mieszany, gdzie zaparcia i biegunki występują naprzemiennie,
- IBS-U, czyli niesklasyfikowany.
Choroba ta charakteryzuje się dość dużą zmiennością w wyniku czego u osób, u których zdiagnozowano IBS, może dochodzić do zmian objawów dominujących i postaci choroby. Zespół Jelita Drażliwego leczy się przede wszystkim objawowo, a podstawowym celem jest opanowanie dolegliwości, które utrudniają codzienne funkcjonowanie. Niestety, szanse na wyleczenie IBS całkowicie nie są duże, ale można znacząco polepszyć jakość życia i niwelować objawy. Leczenie zawsze jest dostosowane indywidualnie.
Do objawów Zespołu Jelita Drażliwego można zaliczyć:
- bóle brzucha, często napadowe i skurczowe,
- wzdęcia i gazy,
- częstość oraz zmiana konsystencji wypróżnień (biegunki, zaparcia),
- śluz w kale,
- nudności, wymioty
- odbijanie, zgaga
- uczucie przelewania w jelitach, burczenie w brzuchu
- uczucie zmęczenia i niepokoju, dyskomfort psychiczny.
Dieta i styl życia ma kluczowe znaczenie
Przyczyny powstawania IBS nie zostały do końca poznane, a jego leczenie ma charakter głównie objawowy. Za główne czynniki przyczyniające się do pojawienia IBS wymienia się styl życia, stres, zaburzenia osi jelitowo - mózgowej, predyspozycje genetyczne, czy nieprawidłową motorykę przewodu pokarmowego. Jednak przy zastosowaniu kilku zasad dotyczących sposobu żywienia, modyfikacji nawyków i przyjmowaniu wspomagającej farmakoterapii oraz wyrobów medycznych można żyć zupełnie normalnie. Wprowadzone zmiany zmniejszą ilość dokuczających dolegliwości do minimum.
Najważniejsze wskazówki przy Zespole Jelita Drażliwego:
1. Odpowiednia modyfikacja diety z uwzględnieniem rodzaju IBS
Modyfikacja diety to kluczowy element walki z Zespołem Jelita Drażliwego i codzienność osób zmagających się z chorobą oraz dolegliwościami ze strony układu trawiennego. Wskazania dla osób z Zespołem Jelita Drażliwego, gdzie głównym problemem jest biegunka to głównie dieta lekkostrawna, z ograniczeniem produktów z dużą ilością błonnika, czyli np. pieczywa ciemnego - razowego, chlebów z dużą ziaren, gruboziarnistych kasz i płatków zbożowych. Unikanie tłustych produktów. Wymienić tu należy mięsa (wieprzowina, baranina, podroby, dziczyzna, kaczki, gęsi) i przetwory mięsne jak tłuste wędliny, parówki, pasztety. Do tej kategorii zaliczamy również sery, tłuste i smażone ryby oraz pełnotłusty nabiał, smarowidła typu majonez i smalec. Z warzyw należy ograniczyć również te o dużej zawartości błonnika pokarmowego i wzdymające (kapusta, buraki, brukselka, kalafior, kalarepa, groszek, świeża fasolka), oraz strączkowe suche. Lepiej zrezygnować z owoców pestkowych nieprzecieranych (np. truskawki, maliny, porzeczki), moreli, śliwek, gruszek, ananasów.
Przy postaci zaparciowej IBS: ograniczeniu ulegają chleby z wysokiego przemiału oraz wszystkie produkty z mąki z wysokiego przemiału, mąka ziemniaczana, ryż, kasze. Tak samo jak w wersji biegunkowej tłuste produkty należy wykluczyć z diety, zarówno mięsne, rybne jak i nabiał. Przy tym typie IBS można pozwolić sobie na więcej owoców i warzyw, ale w dalszym ciągu ograniczyć strączki, kapustę czy kalafiora. Tutaj korzystny wpływ wykazują napary do picia z rumianku, melisy i mięty.
Żadna postać choroby nie toleruje produktów mocno przetworzonych, z dużą ilością cukru i ostrych przypraw. Lepiej z nich całkowicie zrezygnować.
2. Regularne, powolne spożywanie małych posiłków
Regularność jedzenia oraz dokładność ich kontemplowania i przeżuwania sprzyja prawidłowemu funkcjonowaniu układu trawiennego. Optymalnie jest spożywać 4-5 posiłków o stałych porach dnia, dostosowanych do indywidualnych potrzeb energetycznych i odżywczych organizmu. Pośpiech nie służy zdrowiu jelit.
3. Eliminacja stresu
Stres i związany z nim niepokój czy lęk nasilają objawy Zespołu Jelita Drażliwego. Wyjątkowo istotne jest wypracowanie sposobów redukujących napięcie. Warto rozwijać umiejętności radzenia sobie ze stresem np. różnego rodzaju techniki relaksacyjne, medytacja, świadome oddychanie, joga, czy inna aktywność fizyczna, która sprawia ci przyjemność. W przypadku nieradzenia sobie dobrze należałoby skorzystać z konsultacji psychologicznych lub psychoterapii.
4. Unikanie produktów wzdymających
Produkty wzdymające takie jak kalafior, brukselka, kapusta, cebula i warzywa strączkowe (groch, fasola, bób) powodują wzdęcia brzucha i zwiększone wydzielanie gazów. W przypadku problemów z ułożeniem sobie codziennego jadłospisu wskazana jest konsultacja dietetyczna i ewentualne przygotowanie indywidualnych zaleceń żywieniowych. Często rozwiązaniem problemów z dolegliwościami jest wprowadzenie diety FODMAP. Celem tej diety jest przede wszystkim identyfikacja produktów, które są dobrze tolerowane przez organizm i na tej podstawie dokonanie takich modyfikacji dietetycznych, które pozwolą w dłuższej perspektywie czasu na zmniejszenie dolegliwości bez stosowania restrykcyjnej diety.
5. Rezygnacja z żywność typu fast-food i wyrobów cukierniczych
Produkty wysoko przetworzone często nasilają objawy IBS.
6. Przyjmowanie preparatów, które wspomogą pracę jelit oraz złagodzą uciążliwe objawy choroby i jej postaci (biegunkowej lub zaparciowej)
Tego typu wyrobem medycznym jest Doppelherz® med Na drażliwe jelita, który łagodzi 5 typowych objawów takich jak: bóle brzucha, wzdęcia, biegunki, zaparcia i dyskomfort w jamie brzusznej. Działa poprzez mechaniczne funkcje ochronne, fizycznie współdziała z błoną śluzową jelit tworząc mukoadhezyjny film, który chroni błonę śluzową przed kontaktem z substancjami drażniącymi, a jednocześnie pomaga usunąć niebezpieczne substancje poprzez zapobieganie ich wchłanianiu. Poprzez mechanizm typu fizycznego pomaga absorbować gazy jelitowe, zmniejszając w ten sposób typowe dolegliwości Zespołu Jelita Drażliwego.
7. Ograniczenie kawy
Kofeina może podrażniać śluzówkę jelita. Przez swoje właściwości drażniące może pojawić się niestrawność w postaci zgagi, nudności, wzdęć, a także bólu brzucha lub żołądka. Natomiast jeśli nie wyobrażasz sobie, dnia bez tego napoju wybieraj kawę czarną np. americano w umiarkowanych i rozsądnych ilościach lub kawę zbożową.
8. Wyeliminowanie alkoholu oraz napojów gazowanych
Podrażniają one układ trawienny i wzmagają gazy.
9. Wprowadzenie aktywności fizycznej
Niezwykle istotny w leczeniu IBS jest ruch. Jego brak powoduje nie tylko spowolnienie pracy jelit, ale również działa niekorzystnie na nasze zdrowie psychiczne. Dzięki uprawianiu sportu dostosowanego do naszych możliwości czujemy się zrelaksowani i odstresowani.
10. Przyjmowanie odpowiedniej ilości płynów
Przede wszystkim należy pić min. 2 litry niegazowanej wody dziennie.
Aby uzyskać zadowalające rezultaty, stosowania diety wspomagającej leczenie IBS zaleca się konsultacje z dietetykiem, który doradzi i pomoże wprowadzić stosowne zmiany w sposobie odżywiania pacjenta. Dyskomfort wynikający z objawów choroby można okiełznać i żyć pełnią bez uciążliwych dolegliwości.
* Krystian Adrych, Katedra i Klinika Gastroenterologii i Hepatologii Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego: "Zespół jelita drażliwego w świetle najnowszych wytycznych", „"Varia Medica" 2019, tom 3, nr 2, strony 89-95, https://journals.viamedica.pl/varia_medica/article/view/64686, data dostępu: 13.05.23
Podmiot prowadzący reklamę: Queisser Pharma Poland Sp. z o.o., ul. Domaniewska 39, 02-672 Warszawa, Polska
Producent: Labomar S. p. A., Via N. Sauro, n.35/l, Istrana (TV), Włochy
Materiał promocyjny marki Doppelherz.
