Wyzwania kobiet w męskim świecie technologii
Według badań (Women and Men in ICT, EIGE, 2017) zatrudnienie kobiet w całej branży technologicznej (STEM - Science, Technology, Engineering, Mathematics, w której również zawiera się IT) sięga jedynie 20–25%. Dodatkowym problemem jest niska retencja kobiet w zawodzie - prawie 9% kobiet pracujących w branży informatycznej porzuca swoją profesję. Dla porównania - robi tak tylko 1,2% mężczyzn. Powoduje to stratę finansową dla gospodarki europejskiej na poziomie kilkunastu miliardów euro rocznie (Women in Digital Age, Komisja Europejska 2018). Tak niski odsetek kobiet w branży jest spowodowany nie tylko stereotypowym myśleniem, że branża ta jest domeną męską, ale też brakiem wiedzy wśród kobiet o tym, jaki rodzaj kompetencji w branży technologicznej jest potrzebny. A zakres potrzebnej wiedzy i umiejętności jest tak szeroki, że kobiety z powodzeniem mogą znaleźć tam swoje miejsce.
Ewa Wadoń, szefowa HR w Retail Robotics zaznacza, że kluczowym działaniem jest uświadomienie kobiet, czym są kompetencje przyszłości i jakiego typu talenty pozwalają je rozwinąć. W firmach technologicznych realizują się nie tylko software deweloperzy, automatycy i konstruktorzy, ale również projektanci UX, specjaliści SEO, behawioryści uzupełniający wiedzę analityków danych, czy menedżerowie projektów. Zauważa jednak, że mimo to polskie firmy są pełne zdolnych kobiet, które nie wierzą w swoje umiejętności – cofają się przed awansem z obawy przed nadmiernym obciążeniem i zachwianiem work-life-balance lub z obawy przed krytyką bliskich sobie kobiet starszego pokolenia. – Odpowiedni mentoring w takich sytuacjach jest bardzo pomocny, ale poza nim potrzebne jest też realne wsparcie ułatwiające kobietom pogodzenie życia zawodowego z potrzebą realizowania się w życiu prywatnym. Czas obalać paradygmaty, że jest to trudne, drogie i że ucierpi na tym biznes. Wręcz przeciwnie! Korzyści z różnorodności, z wielowymiarowości myślenia, zderzenia różnych perspektyw są absolutnie bezcenne.
Aby przyciągnąć kobiety do branży technologicznej kluczowym jest podniesienie świadomości, jakiego rodzaju umiejętności są potrzebne w branży STEM np. poprzez kampanie społecznościowe w różnych mediach i miejscach (już od szkół podstawowych czy średnich) lub programach w firmach na zasadach job shadowingu (szkolenia poprzez obserwację pracy innych) i mentoringu. Dzięki nim można spowodować w świadomości kobiet odczarowanie świata technologii i innowacji, aby zauważyły, że on jest również dla nich, – podkreśla Daria Guz, podkreśla Daria Guz, szefowa działu Produkcji Delipop & członkini zarządu BU Arctan w Retail Robotics.
Dopóki kobiety na stanowiskach inżynierskich są czymś zaskakującym, musimy wciąż podkreślać, że możemy być tak samo dobrymi specjalistkami jak mężczyźni. Wszystko rozbija się o wiedzę i doświadczenie, które zdobywamy w trakcie pracy. Pracując w R&D możemy pokazać innym kobietom, że świat techniki nie jest stworzony tylko dla mężczyzn. Możemy znaleźć w nim swoje miejsce, czerpać satysfakcję ze swojej pracy i rozwijać się, a płeć nie jest żadną przeszkodą. – komentuje Agnieszka Sowińska, konstruktorka w dziale R&D PickupHero, zrobotyzowanego automatu paczkowego dla e-commerce, przeznaczonego do seryjnej implementacji w sieciach sklepów typu convenience.
W dynamicznej branży technologicznej, oprócz ciągłego rozwoju ważna jest także umiejętność adaptacji do zmian. Nowe projekty są zawsze szansą na wykorzystanie dotychczasowej wiedzy i doświadczenia w innowacyjny sposób. Mam nadzieję, że obserwowana zmiana roli kobiet w branży technologicznej sprawi, iż pozycje kobiet-ekspertek, nie będą już nikogo zaskakiwać. – dodaje Aleksandra Pakuła.
Kobiety potrzebne w robotyce
Podczas gdy kobiety w spółce technologicznej Retail Robotics stanowią sporą część zespołów montażowych w fabryce, działów HR, marketingu i PR, wciąż brakuje wykwalifikowanych specjalistek po inżynierii w działach robotyki i Research & Development (R&D). Aleksandra Pakuła zauważa, że kobiety w robotyce coraz częściej specjalizują się w określonych dziedzinach, a ich wiedza i doświadczenie mogą stać się inicjatorem rozwoju licznych projektów. Ich obecność wpływa na atmosferę i równowagę w miejscu pracy. Dodatkowo, cechy takie jak dbałość o detale i poczucie estetyki to cenne wartości przy realizacji projektów R&D.
Kobiety są wielozadaniowe, bardziej zorganizowane i elastyczne. Patrzą szerzej, mają więcej empatii, a swoje komunikaty potrafią dostosowywać do różnych odbiorców. Podczas gdy mężczyźni często działają zadaniowo i zero-jedynkowo na zasadzie "jest- nie jest", "działa-nie działa", kobiety w naturalny sposób dostrzegają związki przyczynowo-skutkowe na wielu płaszczyznach. Wynika to z roli społecznej, którą pełnią – to one głównie dbają o dom i domowników, robiąc kilka rzeczy naraz, jak odrobienie lekcji z dziećmi, zrobienie obiadu, listy zakupów, wstawienie prania i przygotowanie planu innych "zadań" dla męża. Ten rutynowy multitasking powoduje, że kobiety naturalnie widzą, czy działanie, bądź jego brak, będzie miało wpływ na inny obszar, jakie odzwierciedlenie tego zobaczymy w czasie oraz gdzie pojawiają się ryzyka. Dlatego domeną kobiet jest planowanie i funkcje, w których łączą się różne procesy. – tłumaczy Daria Guz. Zauważa, że dzięki swoim cechom charakteru, kobiety świetnie sprawdzają się w takich obszarach jak Logistyka, Zakupy, Magazyn, Rozliczenia produkcji, Montaż, Kontrola Jakości, Kadry, Księgowość czy HR, na różnych poziomach w strukturze organizacyjnej. Zarówno w rolach liderek (kierowniczki działów, brygadzistki) – z uwagi na dobre zdolności organizacyjne, komunikacyjne i planowania, ale również na stanowiskach specjalistycznych, inżynieryjnych (np. jako inżynier jakości, inżynier procesu lub technolog), jako inspektorki jakości, pracownice obsługujące magazyn lub monterki. Wynika to z takich kobiecych cech jak precyzja, dbałość o porządek, systematyczność, spostrzegawczość i cierpliwość. Dlatego odsetek kobiet często przewyższa męski udział przy operacjach bardzo precyzyjnych, powtarzalnych i dokładnych. W Retail Robotics to właśnie dzięki tym cechom kobiety lepiej sprawdzają się na produkcji o takim charakterze np. w procesach klejenia, lutowania manualnego, przy montażu elektrycznym centralek do paczkomatów czy w kontroli jakości przy odbiorach maszyn i pomiarach części.
Z największego badania na temat stanu kobiet USA McKinsey & Co.’s Women in the Workplace 2021 wynika, że w porównaniu do mężczyzn, menedżerki podejmują więcej działań wspierających swój team pracowników, dbając o ich dobre samopoczucie i work-life balance. Przyjazna, wspierająca atmosfera zmniejsza rotację pracowników oraz udrażnia komunikację. Partycypacja kobiet w obszarach tworzenia innowacji wprowadza też różnorodną perspektywę w odbiorze produktów przez konsumentów. Kobiecy punkt widzenia w wielu aspektach tworzenia i wytwarzania technicznych innowacji jest bardzo ważny, bo odzwierciedla potrzeby konsumentów, którzy w ponad połowie to przecież kobiety. Według badania Women in tech 2020 wydanego przez Fundację Edukacyjną Perspektywy, kobiety wnoszą do świata technologii unikatowy sposób postrzegania, co jest niezwykle cenne choćby ze względu na fakt, że aż 50% późniejszych użytkowników rozwiązań to właśnie kobiety.
Siła kobiet w technologii
Przykłady silnych kobiet w branży technologicznej pokazują, że płeć, wiek czy okoliczności rodzinne nie są barierą w rozwoju kariery zawodowej. Jak zauważają konstruktorki R&D z Retail Robotics: Agnieszka Sowińska i Aleksandra Pakuła, praca w firmie technologicznej i projektowanie elementów maszyn, które w przyszłości będą ułatwiały codzienne życie, przynosi nie tylko ogromną satysfakcję, ale przede wszystkim umożliwia prześledzenie życia produktu od jego projektu, po aplikację w gotowej maszynie. W przeciwieństwie do innych branż wiele z przedstawianych pomysłów ma szansę doczekać się realizacji w postaci pre-prototypów. Praca w działach R&D daje narzędzia do ciągłego rozwoju, stawia nowe wyzwania, ale wymaga też pracy zespołowej.
Szefowa HR Retail Robotics Ewa Wadoń podkreśla, że dyskusja o pozycji kobiet w firmach technologicznych omawiana jest w Polsce szerzej już od dekady i po wielu latach nawet najbardziej nieprzekonani menedżerowie przyznają rację, że po dołączeniu kobiet do ich technicznych zespołów zmieniła się na plus dynamika pracy w grupie i poprawiła się komunikacja. Dzięki większej świadomości pracodawców, głównie zaciągniętej z dużych koncernów amerykańskich, wiele firm technologicznych podjęło działania zachęcające kobiety do podejmowania nauki na kierunkach technicznych, odbywania staży w działach zarezerwowanych do tej pory dla mężczyzn, wreszcie do awansowania w strukturach i promowania równości płci w miejscu pracy. Politechniki uruchomiły specjalne projekty dedykowane tylko dla dziewczyn, wiele spółek wprowadziło roczne targety na % reprezentacji kobiet na stanowiskach kierowniczych, zaczęto też ze szczególną troską przeglądać wynagrodzenia, aby zniwelować różnice w stosunku do mężczyzn.
Na czym więc powinno teraz skupić się młode pokolenie ekspertek, które zaczęły pracę w branży technologicznej? – Myślę , że nie jest najważniejsze w tym wszystkim punktowanie stosunku liczby kobiet do mężczyzn w branży STEMM. Zamiast tego ważniejsze jest docenianie kobiet za pracę, którą wykonują, bez zwracania uwagi na ich płeć. Przekonywanie kobiet na siłę do branży technologicznej też nie jest dobrym rozwiązaniem – lepszy efekt w zwiększeniu partycypacji kobiet na tym rynku pracy przyniesie stałe podnoszenie świadomości, jakie dostępne możliwości niesie ta branża, jaki wachlarz kompetencji jest wykorzystywany oraz jakie korzyści płyną z różnorodności płci w środowisku pracy, – podkreśla Daria Guz.
