Gwiazda betlejemska: ozdoba świąteczna czy roślina na cały rok?

Grudzień to czas, w którym w wielu domach pojawia się gwiazda betlejemska. Ta niezwykle dekoracyjna roślina stanowi przepiękną ozdobę świąteczną naszych wnętrz. Czy jednak jest rośliną bezpieczną? I czy koniecznie trzeba się jej pozbywać po świętach?

Gwiazda betlejemska trująca dla psów i kotów – prawda czy mit?

Wśród sympatyków zwierząt panuje przekonanie, że gwiazda betlejemska jest trująca dla psów i kotów. Zła reputacja tej rośliny jest nieprzypadkowa, aczkolwiek lekko przesadzona. W środowisku naturalnym czerwony kolor, jaki przybierają liście tej rośliny, ma faktycznie odstraszać zwierzęta, sygnalizując im niebezpieczeństwo – roślina zdaje się komunikować ''nie jedz mnie!''. Gwiazda betlejemska, nazywana też poinsecją bądź wilczomleczem nadobnym, podobnie jak wszystkie inne wilczomlecze, zawiera w swoich tkankach biały, mleczny sok. W skład tego soku wchodzą: kwas euforbinowy, euforbina oraz związki cyjanogenne. Toksyczność tej wydzieliny nie jest zbyt wysoka, jednakże wymienione składniki są substancjami szkodliwymi i mogą prowadzić do zatrucia u zwierzęcia, które roślinę pogryzie bądź zje. Może pojawić się ślinotok, wymioty bądź biegunka, które w konsekwencji mogą doprowadzić do odwodnienia naszego pupila. Znaczne ilości lateksu zawarte w wilczomleczu mogą prowadzić z kolei do podrażnienia śluzówki jamy ustnej i całego przewodu pokarmowego, przez co zwłaszcza u kota mogą wystąpić silne wymioty i bóle brzucha. Dlatego w trosce o zdrowie domowych zwierząt warto nie narażać ich na kontakt z poinsecją.

Gwiazda betlejemska jest trująca dla zwierząt. Zdjęcie ilustracyjne Africa Studio/shutterstock.com

Czy gwiazda betlejemska jest trująca dla ludzi?

Skoro wilczomlecz może zaszkodzić zwierzętom, to czy gwiazda betlejemska jest też trująca dla ludzi? Wiemy już, że w jej tkankach znajduje się mleczny sok o toksycznych właściwościach, zawierający euforbinę, kwas euforbinowy oraz związki cyjanogenne. Składniki te mogą działać silnie drażniąco na skórę, wywołując zapalenie, a nawet bolesne jej poparzenie. Jeśli przedostaną się do oka, mogą wywołać silne podrażnienie i zaczerwienienie, a nawet czasowo oślepić człowieka. Z kolei spożycie wilczomlecza może doprowadzić do zaburzeń żołądkowo-jelitowych, nudności i wymiotów, jednak dolegliwości te pojawiają się sporadycznie i są zazwyczaj stosunkowo lekkie. Warto jednak pamiętać, by roślinę ustawić w miejscu niedostępnym dla małych dzieci, a pielęgnując ją unikać bezpośredniego kontaktu z jej sokami. Szczególnie uważać powinny osoby uczulone na lateks, z uwagi na dość duże jego ilości zawarte w roślinie. Niemal co druga osoba posiadająca tę alergię, po bezpośrednim kontakcie z gwiazdą betlejemska skarży się na takie objawy uczulenia, jak stan zapalny skóry czy śluzówek, a sporadycznie także atak astmy alergicznej.

Gwiazda betlejemska jest trująca także dla ludzi. Zdjęcie ilustracyjne Pixel-Shot/shutterstock.com

Co ciekawe, niektórzy sądzą, że nazwa rośliny – poinsecja – pochodzi od angielskiego słowa ''poison'', oznaczającego truciznę. Nie jest to jednak prawda. Roślinę nazwano tak na cześć Joela Robertsa Poinsett’a, który sprowadził gwiazdę betlejemską do USA z jej rodzinnych stron, czyli z Meksyku.

Gwiazda betlejemska – kwiat, który może towarzyszyć nam przez cały rok

Gwiazda betlejemska to kwiat kojarzony wyłącznie z Bożym Narodzeniem i nic dziwnego, gdyż właśnie w grudniu intensywnie czerwone wewnętrzne liście poinsecji prezentują się niezwykle okazale. Tak naprawdę mało kto wie, że hodowla tej rośliny w domu jest możliwa przez cały rok. Oczywiście, nie będzie kwitła przez większą część roku, jednakże jest rośliną długowieczną i może cieszyć nasze oczy przez wiele lat przy odrobinie starań i odpowiedniej pielęgnacji.

Choć gwiazda betlejemska to kwiat mający opinię kapryśnego, tak naprawdę roślina ta ma niezbyt wygórowane wymagania. Potrzebuje na przykład niezbyt wiele wody – zbyt obfite podlewanie może doprowadzić do gnicia jej korzeni. Oczywiście, nie można też przesuszać bryły korzeniowej, dlatego najlepiej podlewać kwiat niewielką ilością wody co 2-3 dni. Warto pamiętać, że poinsecja preferuje miejsca dobrze oświetlone, również bezpośrednio nasłoneczniony zimą parapet. Optymalna dla rośliny jest temperatura pokojowa, nie niższa niż 15 stopni i raczej nie przekraczająca 22 stopni. Należy pamiętać, że gwiazda betlejemska nie toleruje przeciągów. Nie jest też wskazane ustawianie jej bezpośrednio nad grzejnikiem.

Gwiazda betlejemska wymaga szczególnej pielęgnacji. Zdjęcie ilustracyjne Sarycheva Olesia/shutterstock.com

W styczniu bądź lutym gwiazda betlejemska traci niemal wszystkie liście. Wówczas należy przyciąć jej pędy i pozostawić na okres od 4 do 6 tygodni w stanie spoczynku, w temperaturze około 15 stopni Celsjusza. Następnie warto ją przesadzić, i ponownie postawić w jej ulubionym miejscu, początkowo obficie podlewając dla pobudzenia wzrostu liści. By roślina ponownie cieszyła oko swymi przepięknie wybarwionymi wewnętrznymi liśćmi, należy jesienią przez minimum 6 tygodni zapewnić jej całkowite zaciemnienie po 14 godzin dziennie. Wystawienie jej na działanie światła może uniemożliwić wypuszczenie kolorowych liści. Zabieg ten należy rozpocząć nie później niż w listopadzie.

Gwiazda betlejemska występuję w kilku odmianach. Zdjęcie ilustracyjne Poring Studio/shutterstock.com