Kodeks pracy to zbiór przepisów regulujący prawa i obowiązki pracodawcy oraz pracowników. W Polsce obowiązuje kodeks uchwalony 26 czerwca 1974 roku. Zgodnie z rozporządzeniami zawartymi w Kodeksie, pracownik, który utracił pracę z powodu przejścia na emeryturę lub niezdolności do pracy ma prawo otrzymać odprawę emerytalną. Jej wysokość jest zależna od dotychczasowych zarobków i nie chodzi wyłącznie o wypłatę podstawową. Co jeśli emeryt ponownie podejmie pracę i zrezygnuje z niej będąc już na emeryturze? Zdaniem niektórych może otrzymać drugą odprawę. Niestety, nie jest to prawda. Sprawdź, co przysługuje ci w razie konieczności przejścia na emeryturę i zakończenia dotychczasowej pracy.
Odprawa emerytalna w teorii jest równowartością miesięcznego wynagrodzenia pracownika. Jest to kwota uśredniona, a na jej ostateczny zapis mają wpływ premie, podwyżki, zwolnienia oraz inne czynniki, które rzutują na wysokość ostatecznego świadczenia. Odprawę emerytalną ustala się według zasad stosowanych przy obliczaniu ekwiwalentu, który pracownik otrzymuje za niewykorzystany urlop wypoczynkowy (§ 2 ust. 1 pkt 7 rozporządzenia z 29 maja 1996 r. w sprawie sposobu ustalania wynagrodzenia w okresie niewykonywania pracy oraz wynagrodzenia stanowiącego podstawę obliczania odszkodowań, odpraw, dodatków wyrównawczych do wynagrodzenia oraz innych należności przewidzianych w Kodeksie pracy; j.t. Dz.U. z 2017 r. poz. 927). Podstawowa różnica, która sprawia że ekwiwalent urlopowy różni się od odprawy emerytalnej polega na tym, że należy poprzestać na ustaleniu miesięcznej podstawy wymiaru i nie dzielić jej przez współczynnik ekwiwalentowy, a następnie przez normę dobową obowiązującą pracownika. W taki sposób wyliczamy odprawę, która może być różna.
Kodeks pracy jak sama nazwa wskazuje dotyczy zatrudnienia na podstawie umowy o pracę. Oznacza to, że dotyczy wyłącznie pracowników. Nie tyczy się zleceniobiorców, którzy podpisali umowę zlecenie. Odprawa emerytalna nie dotyczy zatem tych seniorów, którzy nie spełnili warunków zatrudnienia.
Zgodnie z Kodeksem pracy, odprawa emerytalna powinna zostać wypłacona w ostatnim dniu pracy potencjalnego emeryta. Jest to dzień przejścia na emeryturę, a więc dzień ustania stosunku pracy. Jeśli były pracownik nie otrzyma odprawy emerytalnej w terminie, ma prawo wnosić o odsetki na niekorzyść swojego byłego pracodawcy. Odsetki przysługują również wtedy, gdy orzeczenie o przyznaniu emerytury zostało wydane później, niż w dniu zakończenia pracy (wyrok SN z 9 kwietnia 1998 r., I PKN 508/97, OSNP 999/8/267). Jeśli pracodawca nie chce wypłacić odprawy, emeryt może wystąpić z powództwem do sądu pracy, jednak taki wniosek zostaje umorzony po trzech latach z powodu przedawnienia.