W zależności od stażu pracy pracownikowi przysługuje 20 lub 26 dni urlopu wypoczynkowego. Prawa do urlopu nie można się zrzec, a pracodawca nie może odmówić pracownikowi udzielenia urlopu w wymiarze, który przysługuje zatrudnionemu. W jakim terminie należy wykorzystać urlop wypoczynkowy?
Każdy pracownik powinien wykorzystać urlop wypoczynkowy w roku, za który on przysługuje - czyli do 31 grudnia. Jeśli się to nie uda, to z dniem 1 stycznia kolejnego roku urlop ten staje się urlopem zaległym. W tej sytuacji pracodawca ma obowiązek udzielić pracownikowi zaległego urlopu w terminie określonym w art. 168 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeksu pracy, czyli do 30 września następnego roku.
Na podstawie art. 168 k.p. urlopu niewykorzystanego w terminie ustalonym w myśl art. 163 k.p. (czyli w terminie ustalonym w planie urlopów bądź po porozumieniu z pracownikiem) należy pracownikowi udzielić najpóźniej do 30 września następnego roku kalendarzowego. Pracodawca ma prawo wysłać pracownika na przymusowy urlop w sytuacji, gdy pracownik był proszony o wykorzystanie dni wolnych do 30 września następnego roku, ale tego nie zrobił.
Co jeśli pracownik nie wykorzysta zaległego urlopu do 30 września? Pracownik nie poniesie z tego tytułu konsekwencji, ale pracodawca może otrzymać karę w wysokości od 1000 do 30 000 zł. Nałożenie kary przez inspekcję pracy nie wpływa na prawo pracownika do urlopu - będzie mógł go i tak wykorzystać. Warto jednak pamiętać, że prawo do ubiegania się o zaległe dni wolne przepada po trzech latach.
Nie każdy pracownik otrzyma pieniądze za niewykorzystany urlop. Ekwiwalent za urlop przysługuje pracownikowi tylko i wyłącznie wtedy, gdy niewykorzystanie urlopu wypoczynkowego jest spowodowane wygaśnięciem lub rozwiązaniem umowy o pracę, a strony nie planują podpisania kolejnego stosunku o pracę. Jeśli pracownikowi kończy się umowa i nie ma możliwości wykorzystania zaległego urlopu, to otrzyma od pracodawcy pieniądze.
Pracownik nie otrzyma pieniężnej rekompensaty za niewykorzystany urlop w trakcie trwania umowy o pracę. Tak samo dzieje się w przypadku, gdy pracownik i pracodawca planują przedłużenie umowy - niewykorzystany urlop pracownik powinien wykorzystać fizycznie, w trakcie trwania kolejnego stosunku o pracę.