Odchudzanie
Kalorie, wskaźniki wagi, diety to od kilku lat najmodniejszy temat nie tylko wśród pań, ale i panów. Skuteczne odchudzanie nie jest jednak proste, a nieodpowiednie zabiegi mogą mieć fatalne skutki.
Żeby schudnąć, trzeba średnio o połowę zmniejszyć liczbę przyjmowanych kalorii. Kobieta potrzebuje ich ok. 2000 na dobę. Jeżeli chce zeszczupleć, wystarczy jej 1000 (jeśli do tej pory objadała się, powinna po prostu "zejść do poziomu normy").
Trening i złe nawyki
W diecie najgorsze jest nadużywanie tłuszczów i węglowodanów prostych, czyli cukru. To, że ktoś ma skłonności do tycia, może mieć podłoże genetyczne. Inną ważną przyczyną jest zachwianie właściwych proporcji między jedzeniem a spalaniem pochodzącej z niego energii (np. gdy jemy zbyt dużo i prowadzimy siedzący tryb życia). Podobnie będzie, gdy po okresie intensywnego uprawiania sportu, a co za tym idzie obfitszego jedzenia, przestaniemy trenować, a złe nawyki żywieniowe pozostaną. Otyłość może być również spowodowana zaburzeniami gospodarki hormonalnej człowieka wywołanymi niektórymi chorobami, np. niedoczynnością tarczycy lub przyjmowaniem niektórych leków. Najczęściej jest
jednak tak, że te przyczyny się nakładają.
Otyłość jest jedną z przyczyn nadciśnienia, miażdżycy, choroby niedokrwiennej serca. Zwiększa prawdopodobieństwo wystąpienia kamicy żółciowej, niekiedy prowadzi do otłuszczenia wątroby. Poprzez stałe duże obciążenie mechaniczne otyłość może być przyczyną trwałych zniekształceń stawów biodrowych i kolanowych oraz kręgosłupa. Udowodniono również, że otyli mężczyźni są bardziej zagrożeni rakiem gruczołu krokowego, zaś kobiety nowotworem trzonu macicy, sutka i dróg żółciowych.
Często, ale mało
Do podjęcia decyzji o odchudzaniu niezbędna jest przede wszystkim silna motywacja. Pacjent musi być systematyczny i cierpliwy. Nie może liczyć na szybkie, spektakularne efekty w postaci dużej utraty kilogramów w bardzo krótkim czasie. Taka sytuacja jest często spotykana podczas stosowania rozmaitych tzw. cudownych diet, które dają wprawdzie krótkotrwały spadek masy ciała, ale po powrocie do normalnego żywienia chory błyskawicznie przybiera na wadze, często osiąga poziom wyższy niż przed odchudzaniem.
Leczenie zależy od wielu czynników - stopnia otyłości, stanu klinicznego pacjenta, aktywności fizycznej i stosowanej dotychczas diety. Bardzo ważny jest sposób żywienia - posiłki trzeba jeść częściej, ale mniejsze i niskokaloryczne.
Pod okiem specjalisty
Najlepiej odchudzać się pod kontrolą lekarza, który zadbałby, aby nie był to proces niebezpieczny dla zdrowia - trzeba bowiem pamiętać o jakości spożywanych pokarmów, o dostarczaniu witamin, makro- i mikroelementów niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Podczas odchudzania nie trzeba ograniczać płynów, z wyjątkiem napojów wysoko słodzonych.
Oprócz diety niezbędna jest aktywność fizyczna. Przyspiesza spalanie energii oraz zapobiega redukcji masy mięśniowej, do jakiej może dość podczas dużej utraty masy ciała. Pomaga również rozładować stres.
Leczenie farmakologiczne zawsze ma tylko charakter wspomagający. Leki powinny być przyjmowane wyłącznie po konsultacji z lekarzem, najlepiej specjalizującym się w leczeniu otyłości. Sam lek jednak nie rozwiąże problemu. Najskuteczniejsze leczenie nadwagi i otyłości odbywa się w grupach wsparcia, w których można się spotykać z ludźmi z podobnymi problemami.
Dieta wspomagana
Na diecie trzeba jeść nie mniej niż pięć lekkich posiłków dziennie. I chudnąć nie więcej niż dwa-cztery kilogramy miesięcznie. Warto zrezygnować ze słodyczy i alkoholu. Z tłuszczów może pochodzić tylko 30 proc. dziennej dawki kalorii. Jedno- lub dwudniowe posty nie mają sensu, bo wygłodniały organizm szybko odrabia kaloryczne zaległości. Modne ostatnio głodówki (zwykle 14-dniowe) przeprowadza się tylko w szpitalu, ponieważ mają też negatywne skutki (np. kwasica, zaburzenia układu krążenia i złe ukrwienie mózgu, spadek poziomu aminokwasów, obniżenie ciśnienia, niedobory witamin, a nawet skrzywienia kręgosłupa). Z kolei długo używane zioła na przeczyszczenie odwadniają, a więc tylko pozornie odchudzają. Ale przy okazji wywołują stany zapalne jelita grubego, co prowadzi do zmian nowotworowych.
Żeby usprawnić trawienie, trzeba pić dwa litry płynu na dobę i jeść mniej ciężkostrawnych potraw. Gimnastyka, która jest znakomita dla organizmu, bo m.in. poprawia metabolizm, wzmaga jednocześnie apetyt; nie można schudnąć gimnastykując się i jedząc tyle samo co zwykle. Żeby wspomagać dietę, trzeba trenować nie rzadziej niż trzy razy w tygodniu po 30 min.
Dopuszczone do sprzedaży w Polsce 23 preparaty odchudzające to nic innego jak mieszanki witamin, soli mineralnych, błonnika, odtłuszczonego mleka w proszku, białka sojowego, celulozy, otrębów, kazeinianu wapnia lub sodu, aspartanu i sproszkowanego miodu. Pęcznieją one w żołądku i zapewniają na jakiś czas uczucie sytości. Wszystkie te składniki możemy jednak zjeść w innej postaci i po znacznie niższej cenie.
Ramka
Wzorów na obliczanie prawidłowej masy ciała jest bardzo wiele. Ostatnio najczęściej używa się tzw. wskaźnika masy ciała BMI. Metoda ta polega na podzieleniu masy ciała wyrażonej w kilogramach przez wzrost w metrach, podniesiony do potęgi. Wzór ma więc następującą postać: BMI = kg x m2. Norma wynosi od 20 do 25 i taki powinien być wynik. Gdy BMI waha się pomiędzy 25 a 30, to znaczy, że dana osoba ma nadwagę. O otyłości mówimy dopiero wtedy, gdy wskaźnik wynosi ponad 30. Wartości powyżej 40 świadczą o stanie zagrażającym życiu. Ocenia się, że w Polsce na nadwagę cierpi aż 80 proc. społeczeństwa.
