Kreplach - żydowskie pierożki nadziewane mięsem [PROSTY PRZEPIS]

Kuchnie narodowe mają na ogół wyraźne korzenie. Opierają się na dwóch, trzech tradycyjnych produktach lub potrawach. I tak na przykład kuchnia włoska słynie z makaronów, sosów pomidorowych czy oliwy, kuchnia meksykańska - z ostrych sosów, fasoli, kukurydzy i świeżej halapeno; domeną Francuzów są sery i wina.

Kuchnia żydowska to nie tylko karp, to także unikalne kreplach (fot. Agnieszka Haponiuk)

Natomiast niczego takiego nie da się powiedzieć o kuchni żydowskiej. Jest ona tyglem, w którym mieszają się przeróżne nawyki kulinarne z różnych miejsc zamieszkiwanych przez Żydów. Dlatego w kuchni żydowskiej znalazły się: przyprawy i mięso jagnięce z bliskiego wschodu, holenderskie śledzie, wschodnioeuropejskie barszcze, potrawy ze śmietaną, kasza gryczana, ciemny razowy chleb, wędzona ryba i kompoty z owoców. Z pobytu na Bałkanach wynieśli Żydzi upodobanie do bakłażanów i do nadziewania warzyw, a bytowanie w obrębie cesarstwa Austro-Węgierskiego uczyniło z nich smakoszy gulaszy i strudli.

Żydzi oczywiście modyfikowali przyjęte potrawy i zwyczaje kulinarne. Uznaje się też, że placki ziemniaczane, karp po żydowsku, niektóre potrawy z solonego śledzia oraz chałka czy też bajgle należą do specjałów wymyślonych przez żydowskich mistrzów sztuki kulinarnej. Ale reguła pozostaje niezmienna: kuchnia wyznawców religii Mojżeszowej jest mieszaniną wielu potraw, poddanych wymogom rytualnym - musi być koszerna.

Rozproszenie Żydów po całym świecie sprawia, że ich menu nosi także znamiona regionalne. Inaczej żywiła się Żydówka niemiecka, inaczej zaś karmiła swoją rodzinę Żydówka polska czy rosyjska. W Polsce przedwojennej bogaty Żyd stawiałby na stole rybę, czulent, cymes czy kugiel. Są to nazwy potraw wywodzące się z języka jidisz, którym najczęściej posługiwali się Żydzi polscy.

Cymes - dokładnie oznacza coś pysznego, przysmak, rarytas. Jest to najczęściej słodka, duszona potrawa mięsna z dodatkiem śliwek jabłek, rodzynek. Czulent to tradycyjne potrawy jedzone w szabat. Dania te przyrządza się w piątek po południu i pozostawia w piekarniku na całą noc, a są to głownie dania jednogarnkowe z mięsa, fasoli, kaszy jaglanej i różnych dodatków warzywnych. Kugiel również należy do dań szabasowych oraz świątecznych. Jest to rodzaj zapiekanki podawanej jako danie główne lub serwowanej z daniami mięsnymi, a słodki kugiel można podawać na deser. Kugiel podobny jest do puddingu.

Tak jak i z okazji świąt katolickich są potrawy świąteczne, tak i w święta żydowskie podawane są konkretne potrawy. Chciałabym nawiązać do jednego z najbardziej radosnych świąt - PURIM, które przypadnie w tym roku 24 marca (jest to święto ruchome, jak katolicka Wielkanoc).

Purim obchodzone jest ku czci małżonki króla Persji - Estery, która przebłagała władcę i uratowała swój naród od zagłady, na którą to skazał ich minister Haman. Jak wspomniałam Purim jest świętem radosnym z maskaradami i biesiadami, które trwają do późnych godzin nocnych. W czasie uczty obowiązkowo trzeba pić dużo alkoholu (szczególnie wina) aż do momentu, w którym nie można będzie można odróżnić wykrzykiwanych słów "przeklęty Haman" od słów "Błogosławiony Mordechaj". Jednym słowem należy się upić tak, aby język się plątał. Tradycyjnie spożywa się trójkątne słodkie bułeczki z makiem, miodem lub powidłami (tzw. hamantasze od Hamantaschen) zwane "uszami Hamana", a także popularne kreplach czyli pierogi z nadzieniem z mięsa oraz chałkę purimową z dużą ilością rodzynek.

Ja ugotowałam kreplach - trójkątne pierożki nadziane gotowaną wołowiną i kurczakiem, podsmażane na oliwie i podawane w gorącym aromatycznym rosole. Pycha!

Przepis na kreplach nie jest trudny, ale efekt przepyszny (fot. Agnieszka Haponiuk)

Podaję przepis, który wcale nie jest taki skomplikowany, a przy wyrabianiu ciasta można się całkiem fajnie zrelaksować myśląc o "niczym". To doskonały pomysł na niedzielny obiad.

MOJE KREPLACH

Składniki dla trzech dorosłych osób i jednego małego dziecka

Ciasto:

- 1,5 szklanki mąki pszennej

- 3 łyżki oliwy

- 2 spore jaja od szczęśliwej kury

Rosół:

- 300 g pręgi wołowej

- 1 udko kurczaka

- szyja kaczki

- od dwóch do trzech gwiazdek anyżu

- kilka goździków

- listek laurowy

- ziele angielskie

- pęczek włoszczyzny

- 1 średnia cebula

- 1 spory ząbek czosnku

Przygotowanie:

Rosół ugotowałam dzień wcześniej, a gotowałam długo. Wyjęłam rozgotowaną włoszczyznę i wraz z mięsem postawiłam w chłodnym miejscu. Na drugi dzień wyjęłam mięso. Wołowinę wraz z kurczakiem zmieliłam, dodałam czosnek oraz podsmażoną cebulę i tak powstał farsz do pierożków.

Ciasto zaczynamy wyrabiać w dużej misce a potem przenosimy na stolnicę czy też czysty blat kuchenny, aby je dokładnie wyrobić. Do misy najpierw rozbijamy jaja, bełtamy widelcem, dodajemy 3 łyżki oleju i wsypujemy mąkę. Mieszamy, a następnie zaczynamy ugniatać, jeśli ciasto jest zbyt rzadkie dosypujemy mąki. Wyrabiamy dokładnie aż ciasto będzie mięciutkie, elastyczne. Nie odstawiamy, gdyż bardzo szybko wysycha.

Nastawiamy gar z wodą i zaczynamy lepić pierożki. Wykrawamy kółka szklanką, na środek kładziemy łyżeczkę farszu i zlepiamy w taki sposób, że zlepiamy dwa brzegi do środka a następnie zlepiamy koniec tworząc trójkącik (proszę popatrzeć na zdjęcia). Pierogi wrzucamy na wrzątek i gotujemy od momentu wypłynięcia około 3-4 minut. Wyjmujemy łyżką cedzakową na talerz. Gdy pierogi nieco wyschną podsmażamy je z każdej strony tak, aby się lekko zrumieniły. Wykładamy na talerze i zalewamy gorącym rosołem. Na osobę przypada około 6-7 pierożków.

Pycha! Doskonały pomysł na niedzielny obiad.

Pokochacie kreplach tak, jak ja (fot. Agnieszka Haponiuk)