Historia szminki sięga czasów starożytnych. Jej pierwowzorem był proszek uzyskiwany ze startych kamieni szlachetnych, który mieszkanki Mezopotamii nakładały sobie na usta. Był to niewątpliwie produkt ekskluzywny, ale niezbyt trwały. W starożytnym Egipcie z kolei stworzono zabójczą (dosłownie) miksturę bromu i jodu o intrygującym, fioletowym odcieniu. Były to czasy, w których trzeba było wykazać się bardzo silną wolą i nie oblizywać ust, albowiem połknięcie tej mikstury prowadziło do ciężkich zatruć, a nawet do śmierci.
Być może stąd właśnie pochodzi słynna zasada prostytutek, zgodnie z którą nie należało klienta całować w usta? W starożytnym Egipcie taki pocałunek byłby pocałunkiem śmierci. Prototyp współczesnych pomadek wykonała prawdopodobnie Kleopatra mieszając sproszkowane pancerze żuków ze startymi fragmentami roślin i woskiem pszczelim - w ten sposób uzyskała mazidło o intensywnie czerwonej barwie.
Nefretete czerwona szminka wikipedia.org
Usta, które można podziwiać, ale lepiej ich nie całować (fot. www.wikipedia.org)
W czasach nowożytnych, w Europie, czerwona pomadka też miała swoje wzloty i upadki. Raz była wynalazkiem szatana, raz atrybutem prostytutek, a raz arystokracji. Karminowoczerwona mieszanina wosku pszczelego i siarczku rtęci przypadła do gustu Elżbiecie I i stała się stałym elementem jej wizerunku. Paręnaście lat po śmierci Elżbiety I, pałeczkę (szmineczkę) przejął dwór Ludwika XIV, na którym nietaktem było pokazanie się z nieumalowaną twarzą. Zasada ta obejmowała również mężczyzn, którzy całkiem ochoczo zaczęli sięgać po czerwoną pomadkę. Makijażowe rozpasanie w Europie trwałoby zapewne w najlepsze, gdyby nie Wielka Brytania.
W osiemnastym wieku brytyjski parlament uchwalił bowiem przepis, na mocy którego mężczyzna mógł rozwieść się z kobietą, jeśli ta przed ślubem nosiła makijaż. Przy czym czerwone usta były na pierwszym miejscu kobiecych niegodziwości, a zaraz po nich były pomalowane różem policzki. Brytyjscy gentlemani uważali, że malujące się kobiety są w rzeczywistości czarownicami, które podstępem chcą zmusić mężczyzn do małżeństwa. Czerwona pomadka była na indeksie przez cały osiemnasty wiek.
Niemały skandal wywołała Sarah Bernhardt , francuska aktorka teatralna i gwiazda kina niemego, kiedy publicznie pojawiła się z pomalowanymi na czerwono ustami, a zdarzyło się to właśnie pod koniec dziewiętnastego stulecia. Oczywiście, aktorki WYSTĘPOWAŁY w makijażu, a nawet w czerwonym makijażu ust, ale to, co stanowiło normę na scenie czy ekranie, było stanowczym nadużyciem w kontaktach bezpośrednich.
Elżbieta I czerwona szminka wikimedia.org
Elżbieta I stworzyła własny makijażowy styl (www.wikimedia.org)
Chociaż przez całe stulecia przyrządzano mikstury do barwienia ust, to w sprzedaży prototyp dzisiejszej szminki pojawił się dopiero u schyłku dziewiętnastego wieku . Była to zawinięta w papierek maź przyrządzona z oleju rycynowego, łoju jelenia i wosku pszczelego. W 1910 roku firma Guerlain wprowadziła do sprzedaży szminkę w sztyfcie, zamkniętą w metalowej tulejce, a w 1915 roku tulejkę wyposażono w mechanizm, który umożliwił wysuwanie pomadki.
W dwudziestym wieku czerwona szminka stała się symbolem niezależności, wyzwolenia i wolności. W 1912 roku w Nowym Jorku Elizabeth Arden rozdawała czerwone szminki sufrażystkom podczas demonstracji. W latach dwudziestych Coco Chanel uczyniła z czerwonej pomadki (i swobodnego stroju) symbol kobiety wyzwolonej. A już największy awans otrzymała czerwona szminka podczas obu wojen światowych. Zakup pomadki stał się wyrazem postawy patriotycznej i miał na celu nie tylko wspomaganie krajowego przemysłu, ale także symbolizował walkę z uciskiem i zniewoleniem. Nikt inny jak sama Helena Rubinstein nawoływała kobiety do zachowania atrakcyjnego wizerunku i niezaniedbywania makijażu. Atrakcyjny wygląd, jak twierdziła, miał być emanacją optymizmu i wiary w zwycięstwo oraz podnosić morale walczących.
Podczas II wojny światowej pomalowanie ust czerwoną szminką było symbolicznym wykonaniem gestu pogardy wobec Hitlera, który nienawidził umalowanych kobiecych ust. Wojenna obsesja na punkcie czerwonych warg dotarła również w szeregi wojska wraz ze specjalnie zaprojektowaną przez Elizabeth Arden pomadką, która miała pasować do mundurów kobiecych oddziałów amerykańskich Marine.
czerwona szminka etui Marta Lewin
Etui dla szminki to też uczta dla oczu (fot. Marta Lewin)
Po II wojnie światowej czerwona szminka zajęła ważne miejsce w popkulturze. W zasadzie to miejsce przepowiedziała jej jeszcze w latach trzydziestych Chanel, określając gest nakładania szminki na usta (koniecznie przed lustereczkiem ukrytym w pięknie zdobionym puzdereczku z pudrem prasowanym), jako najważniejszy gest dwudziestego wieku. Słynne czerwone usta prezentowały Marilyn Monroe, Elizabeth Taylor (która radziła porzuconym kobietom: "Zrób sobie drinka, pomaluj usta i weź się w garść" ) oraz Ava Gardner.
malowanie ust czerwoną szminką Marta Lewin
Najważniejszy gest dwudziestego wieku (fot. Marta Lewin)
Druga połowa XX wieku była czasem innowacji i ulepszania pomadek. W 1950 roku powstała pierwsza, trwała pomadka, nierozmazująca się podczas pocałunków ("Zostaje na ustach, nie na jego koszuli"). W 1952 roku firma Revlon stworzyła pierwszą kampanię reklamową szminki. Kampania nie tylko reklamowała produkt, ale także nowy trend - dobierania koloru pomadki do koloru lakieru do paznokci. Pierwsza polska szminka powstała w 1952 roku w przedsiębiorstwie Inco-Verias i nosiła nazwę Celia.
W 1984 do gry wszedł M.A.C. i... wygrał. Russian Red to najchętniej kupowany na całym świecie odcień pomadki ! Nie jestem pewna, czy dlatego, że używała jej (bezustannie) pod koniec lat osiemdziesiątych Madonna, czy dlatego, że ten kolor uznawany jest za uniwersalny i pasujący do każdego typu urody.
Czerwona szminka Marta Lewin Marta Lewin
Aż do lat siedemdziesiątych XX wieku, czerwień była podstawowym kolorem szminek (fot. Marta Lewin)
Od wprowadzenia pierwszej czerwonej pomadki na rynek bardzo wiele się zmieniło. Pomadki zaczęły być wypierane przez błyszczyki, by powrócić i zawalczyć o swoje miejsce w zmienionych formach i formułach (jako płynne, transparentne, matowe, z drobinkami, powiększające usta, z efektem 3D, w brązach, pomarańczach, beżach, gotyckich fioletach i burgundach). Ale królowa jest tylko jedna - i jest nią klasyczna czerwona pomadka . Wie o tym Gwen Stefani, Dita von Teese, Rita Ora i wiele, wiele innych znanych i całkiem nieznanych kobiet, które nie boją się używać czerwonej pomadki na co dzień.
