Coraz więcej osób zdaje sobie sprawę z konieczności dbania o środowisko naturalne. Wielu z nas podejmuje działania mające na celu zmniejszenie negatywnego wpływu na naszą planetę. Jednym z takich działań jest na pewno prawidłowa segregacja odpadów. Jak wygląda w naszym kraju? Zapytaliśmy* o to Polaków. Wnioski są obiecujące, chociaż kilka aspektów może budzić pewien niepokój.

Polacy segregują śmieci. „Odmawia” zaledwie 2%

Najnowsze badania dotyczące tego, czy i w jaki sposób Polacy segregują odpady, dostarczają wielu ciekawych odpowiedzi. Ta najważniejsza? Większość z nas wie, co trzeba robić. 72% ankietowanych Polaków zawsze segreguje odpady, natomiast 20% respondentów segreguje odpady często. 92% mieszkańców kraju wypełnia obowiązek podziału odpadów na pięć frakcji. Jedynie 6% robi to rzadko, a 2% nigdy.

Analizując odpowiedź na to pytanie warto zajrzeć w szczegóły. Na pytanie, „Czy segregujesz śmieci (odpady)” odpowiedź „zawsze” zaznaczyło 72% badanych. Tę odpowiedź zaznaczyło jednak mniej, bo 55%, badanych w wieku 18-24 lata, oraz 59% osób w wieku 25-34 lata. Dla porównania odpowiedź „zawsze” oznaczyło 86% badanych w wieku 55 lat lub więcej. Z segregacją mają więc większy problem osoby młodsze. Te, dla których stan środowiska powinien mieć – przynajmniej teoretycznie – większe znaczenie.

Segregacja odpadów to dla wielu poświęcenie. Tłumaczymy, że ma sens

Odpowiedź na kolejne pytanie może lekko niepokoić. Polacy z jednej strony segregację śmieci traktują jako obowiązek wymagający pewnego poświęcenia. A z drugiej nie do końca rozumieją, czy to poświęcenie ma sens. Badanie wykazało bowiem, że głównym czynnikiem zniechęcającym do segregacji odpadów jest wygoda i brak czasu, co stanowi 38% odpowiedzi. Kolejne 35% respondentów wskazało brak wiary, że segregacja ma sens.

„Wygodę i brak czasu” wskazało 49% badanych w wieku 18-24 lat. Z kolei „brakiem wiary” wykazuje się 39% badanych w wieku 55 lat więcej. Starsi są więc w segregacji bardziej skrupulatni, niż młodsi, chociaż mniej wierzą w jej sens. A zatem wyjaśnijmy dlaczego warto podjąć ten wysiłek. Dzięki oddzieleniu różnych rodzajów odpadów, takich jak plastik, szkło, papier czy metal, umożliwiamy ich skuteczne przetwarzanie i odzysk surowców. Proces odzyskiwania surowców pozwala na ponowne wykorzystanie materiałów, co redukuje zapotrzebowanie na nowe surowce i chroni zasoby naturalne Ziemi. Segregowanie śmieci w praktyce przekłada się więc na zmniejszenie zużycia zasobów natury.

Odpady plastikowe, które zostaną odpowiednio poddane recyklingowi, mogą być przetworzone na nowe produkty, takie jak butelki, torby, ubrania czy meble. To pozwala zaoszczędzić energię i zasoby potrzebne do produkcji nowego plastiku. Podobnie, recykling szkła pozwala na jego przetworzenie na nowe butelki czy inne opakowania, co eliminuje konieczność wytwarzania nowego szkła z surowców naturalnych i oszczędza energię potrzebną do jego produkcji. Segregacja papieru umożliwia jego recykling i ponowne wykorzystanie na przykład w produkcji papieru toaletowego czy opakowań. Dzięki temu lasy są mniej eksploatowane, a potrzeba wycinania drzew jest mniejsza. Podobnie, odzysk metali, takich jak aluminium czy stal, pozwala na ich przetworzenie i wykorzystanie w produkcji nowych przedmiotów, eliminując konieczność wydobycia nowych surowców.

Co więcej, zmniejszamy ilość odpadów trafiających na składowiska, co z kolei przyczynia się do oszczędzania przestrzeni oraz ograniczenia emisji gazów cieplarnianych.

Zasady warto powtarzać. Jak segregować odpady? Polacy miewają problem z „bio” i zgniataniem opakowań

Nie da się też ukryć, że nie wszyscy po latach edukacji do końca rozumieją zasady segregowania odpadów. Skomplikowane reguły najbardziej zniechęcają do segregowania śmieci 17% badanych. Źle działają też na Polaków opinie sąsiadów, którzy nie segregują – ich postawą “zaraża się” 6% badanych osób. Pozostałe 4% respondentów wskazało inne czynniki, które utrudniają im segregację śmieci. Z badania wynika, że Polacy są bardziej przekonani do segregacji tworzyw sztucznych niż na przykład bioodpadów. Poproszeni o zaznaczenie wszystkich frakcji odpadów, które segregują, ankietowani wskazali: tworzywa sztuczne (plastik) 95%, szkło 92%, papier 87%, metale 76% i bioodpady 69%.

Jak więc widać, plastikowe i szklane butelki lądują w odpowiednich pojemnikach niemal zawsze. Również papier w olbrzymiej części jest segregowany. Gorszy wynik uzyskuje metal. Może nie wszyscy wiedzą, że wrzucamy go do pojemnika na tworzywa sztuczne... i metal właśnie?

Tajemnicę nieco niższego poziomu segregacji bioodpadów łatwiej zrozumieć, gdy przeanalizujemy odpowiedzi na pytanie „W jaki sposób wyrzucasz do śmietnika odpady bio?”. 39% odpowiedziało „luzem, bez worka lub innego opakowania”. 38% zaznaczyło odpowiedź „w kompostowalnym worku”. 23% badanych wskazało jednak na odpowiedź „w zwykłym worku na śmieci”.

Z odpadów bio powstaje m.in. kompost, czyli cenny naturalny nawóz. Dlatego ważne jest, aby wrzucać je do pojemnika luzem lub w biodegradowalnych w warunkach domowych workach, które są specjalnie zaprojektowane tak, aby ulec rozkładowi. Wrzucanie odpadów organicznych w zwykłym worku na śmieci powoduje zanieczyszczenie kompostu i utrudnia jego wykorzystanie w rolnictwie lub ogrodnictwie. Polacy mają problem również z ważną zasadą dotyczącą samego sposobu wyrzucania opakowań. Na odpowiedź „czy zgniatasz plastikowe butelki, puszki, kartony?”, odpowiedź „zawsze” zaznaczyło 57% badanych, a „często” - 32%. Na „nigdy” wskazało 2% badanych a „rzadko” 9%. I tu warto edukować. Zgniatanie jest istotne, bo przy efekcie skali pozwala zaoszczędzić sporo miejsca w altankach śmietnikowych. Obniża też koszty, również środowiskowe, transportu takich odpadów.

Tak, Polacy dbają o ochronę środowiska. Doskonale rozumieją, co trzeba robić

Badania przynoszą odpowiedź na inne istotne kwestie. Segregacja śmieci jest bowiem uznawana za istotną dla ochrony środowiska naturalnego. Taką odpowiedź wskazuje 66% badanych - przy czym 44% zaznaczyło odpowiedź „bardzo ważna” a 22% „kluczowa”. Zaledwie 3% badanych uważało, że segregacja śmieci nie ma żadnego znaczenia, podczas gdy 2% respondentów uznało ją za raczej nieważną. Dla 7% badanych jest „średnio ważna”, dla 23% kolejnych „raczej ważna”. Te wyniki pokazują, że istnieje silne przekonanie o konieczności podejmowania działań w zakresie segregacji odpadów w celu ochrony naszego środowiska naturalnego. Kolejne pytanie dotyczyło działań, które najbardziej przyczyniają się do ochrony środowiska. Odpowiedzi ankietowanych wskazują na kilka kluczowych obszarów. Oszczędzanie wody zostało wskazane przez 61% respondentów jako najbardziej przyczyniające się do ochrony środowiska, podczas gdy oszczędzanie energii uznało za ważne 59% badanych. Segregacja śmieci znalazła się na podium - została wskazana przez 57% ankietowanych jako istotne działanie.

Niemarnowanie jedzenia oraz zakupy produktów używanych zamiast nowych zostało wskazane odpowiednio przez 45% i 19% badanych. Korzystanie z komunikacji publicznej również zostało uznane za ważne przez 19% respondentów. Te wyniki pokazują, że istnieje świadomość różnych działań, które mogą przyczynić się do ochrony środowiska i że segregacja śmieci jest jednym z kluczowych aspektów tej ochrony.

Wnioski? Nadal potrzebna edukacja

Wyniki najnowszego badania przeprowadzonego na Ogólnopolskim Panelu Badawczym Ariadna pokazują, że Polacy coraz bardziej angażują się w segregację odpadów. Nadal jednak jest potrzeba podnoszenia świadomości Polaków na temat zasad prawidłowej segregacji odpadów i ich wpływu na ochronę środowiska i zrównoważony rozwój. Każdy z nas może też mieć swój pozytywny wpływ i być dobrym przykładem dla sąsiadów i bliskich poprzez aktywne segregowanie odpadów w zgodzie z obowiązującymi zasadami.

* Badania przeprowadzone przez Ogólnopolski Panel Badawczy Ariadna na ogólnopolskiej próbie liczącej N=1054 osoby Kwoty dobrane wg reprezentacji w populacji Polaków w wieku 18 lat wzwyż dla wieku i wielkości miejscowości zamieszkania Termin realizacji: 11-14 sierpnia 2023 Metoda: CAWI.

Materiał promocyjny RLG Repack Polska.