nostalgia

"Co zechcesz niesie ci z oddali na niewidzialnej szybkiej fali - radio to w domu cały świat? - śpiewa Ewa Bem w nieco staroświeckiej, ale uroczej piosence dla dzieci opowiadającej właśnie o magii gadającej skrzynki. Ja radio lubiłam najbardziej za słuchowiska.

W zamierzchłych latach 90. XX wieku nasz świeżo otwarty rynek zalała równie świeża fala zagranicznego luksusu. Pamiętacie te czasy gdy pierwsze zapachy unisex wypierały cukierkowe dezodoranty, a każdy kosmetyk do twarzy, ciała i włosów zawierał brokat?

Zastanawiacie się czasami nad tym, jak wiele przedmiotów codziennego użytku to prawdziwe skarby, bez których nasze życie byłoby zdecydowanie cięższe? Ja się nad tym ostatnio zastanawiałam i wciągnęłam w te rozmyślania redakcję.

Życie w Polsce po tym jak się żyło w Ameryce jest dla niektórych takie ciężkie, że codziennie muszą wszystkim naokoło o tym przypominać. Jak akurat nie narzekają na to, jak u nas gorzej, biedniej, licho i w ogóle, to przynajmniej przypomną po raz enty, jak tam cudownie się żyje.

Nostalgia - ludzka rzecz. Niemal wszyscy ją odczuwamy i chętnie dajemy się porwać fali pięknych (upiększonych?) wspomnień. Ale czasem ten nurt może okazać się zdradliwy. Jak idące przez internet tsunami pt. "Urodziłem się w latach 70.".

To cud, że żyjemy - myślę, podsumowując listę dziwnych rzeczy, które jedliśmy za młodu, dorastając w owianym legendami okresie PRL. W naszych potrawach roiło się od glutenu, laktozy i innych takich majonezów i konserwantów.

Kochanek, który nigdy cię nie zawiedzie? To oczywiście taki, który pozostaje kochankiem jedynie w twojej wyobraźni. Mam kilku takich, a ty?

Związki z innymi ludźmi zmieniają nas i kształtują, nawet jeśli czasem zostawiają też głębokie rany. Chcę jednak napisać o tych kilku miłościach, z których każda była ważna i z którą łączą się miłe wspomnienia. I które zostawiły trwały ślad w moim życiu.

Angela Chase (Claire Danes, która dzisiaj wymiata w "Homeland") była głosem brudnego, potarganego, depresyjnego pokolenia lat 90. Choć powstał tylko jeden sezon serialu, do dziś trafia na wszystkie top listy najbardziej kultowych produkcji wszech czasów. "Moje tak zwane życie" opowiadało także o moim "tak zwanym życiu". Nastoletnim, niedojrzałym, niewesołym.

Dawno, dawno temu blogi nie były tylko maszynami do zarabiania pieniędzy. Służyły szumnemu "wyrażaniu siebie? i komunikacji z innymi ludźmi. Niejedna piękna przyjaźń została zawarta za ich pośrednictwem. Jeśli mówią ci coś słowa: prawda.org, Adomas, Cloudy, Lumpiata - na pewno przeczytasz ten tekst z rozrzewnieniem. Jeśli nie - przeczytaj tym bardziej, by zrozumieć, czemu niektórzy mają do blogów tak wielki sentyment.

Kojarzyły się z pustymi półkami, brakiem wyboru, walką o każdy egzemplarz. Zniknęły więc z rynku robiąc miejsce nowym, lepszym produktom z Zachodu. Dzisiaj są w cenie, a co więcej - w nowych odsłonach powracają do sklepów.

Mowa bywa bardziej zabójcza niż najlepsza broń masowego rażenia. Kiedy więc jakiś dzieciak zaatakuje was "swagiem", pamiętajcie - nie jesteście bezbronni, też macie w zanadrzu słowa, których młodzież może zupełnie nie kojarzyć: cepeen, farelka, prodiż...

To pewnie jeden z objawów starzenia się (tfu! dojrzewania!), ale nostalgia towarzyszy nam ostatnio często - wraca echem w tekstach, rozmowach, lekturach, coraz najtrętniej powtarzanych "a pamiętasz?". Jeszcze chwila i będziemy mówić: "a za naszych czasów..." Bo za naszych czasów było lepiej, prawda? A na pewno inaczej.

To one nas ukształtowały. Wyrobiły poczucie estetyki i wrażliwość. Ulubione książki, które rodzice czytali nam w kółko setki razy. I teraz my czytamy je swoim dzieciom powtarzając ten zaklęty krąg baśniowych mantr.

Wywoływanie duchów idzie nam całkiem nieźle, dlatego postanowiłam zaprosić Was na kolejny seans. Tym razem wyciągam z zakamarków pamięci, z półek domowej biblioteczki i z innych zaklętych rewirów przeszłości polskie produkty kulturalne z dawnych lat. Komiksy, płyty, kasety, filmy i programy telewizyjne które stanowiły niezłą pożywkę dla naszej kiełkującej dziecięcej wyobraźni.

W niedzielę w warszawskiej Stacji Muranów odbędzie się impreza zatytułowana "Wyprzedaż towarów PRL". O nostalgii, smaku kogla-mogla, powracającej modzie na design z "tamtej epoki" i kompleksach wobec Zachodu rozmawiam z organizatorami: pisarką Beatą Chomątowską i Wojtkiem Przylipiakiem, współautorem bloga Bufet PRL.

Jak zapamiętujemy przeszłość: przedmioty i wydarzenia? Czy premiera "Twin Peaks" była ważniejsza niż przemiany ustrojowe? Jak archiwizować codzienność? O tym i wielu innych sprawach rozmawiam z Olgą Drendą - antropologiem kultury, dziennikarką, tłumaczką i wreszcie niezmordowaną archiwistką niedalekiej przeszłości, prowadzącą stronę Duchologia.

Nasz stały Czytelnik przysłał nam impresję na temat... No właśnie, nie jesteśmy pewne. Chyba chodzi o to, by nie rzucać pochopnie dziewczyn?

Olga Wróbel opowiada o swojej miłości do zapomnianych, zakurzonych książek, które ratuje z kartonów z makulaturą. Będzie też o morderstwie, okładkach ze złotymi literami, ojcu Klimuszko i wietnamskiej mafii.

Plakaty na ścianach, zeszyty pełne wycinków z gazet, fotka przycięta w serduszko w piórniku i przyspieszone bicie serca na wieść, że będzie powtórka filmu, serialu... Tak, tak. Kiedyś nie było internetu i nie tak łatwo było śledzić na bieżąco obiekt swoich westchnień. Cofnijmy się zatem wstecz (wiem, wiem, tak się nie mówi, ale tu uwstecznianie ma dodatkowy wydźwięk!) i sprawdźmy, w kim się kochałyśmy w czasie, gdy buzowały w nas nastoletnie hormony.

Sukienki po babci, szczęśliwe majtki w których zda się każdy egzamin, buty kupione za pierwsze zarobione pieniądze, czy koszulka z którą wiąże się jakieś osobiste wspomnienie. Choć to głupie, przywiązywać się do przedmiotów, z pewnymi rzeczami po prostu nie sposób się rozstać...

Zdalnie sterowane samochody, wrotki i tatuaże. Każdy marzył o czymś będąc dzieckiem i nastolatkiem. O czymś, co było niedostępne, zbyt drogie, czego rodzice nie pozwalali zrobić lub nie chcieli kupić. W końcu przychodzi osiemnastka i prawdziwa dorosłość, pierwsze zarobione pieniądze albo nagły przypływ sentymentu koło trzydziestki. I bach! Człowiek leci do sklepu, kupuje ten zdalnie sterowany helikopter albo robi sobie pierwszy tatuaż i... no właśnie.

Zwane nieco pokracznie "najntisami", przywołują wspomnienia o żuciu gum Turbo, oglądaniu Yattamana i przerzucaniu się obrazkami z samochodami.

Te stare wydania - a tylko one mnie interesowały, musiała być książka dokładnie taka, jaką miałam w dzieciństwie, z tymi samymi ilustracjami (najpiękniejsze Szancera, Uniechowskiego, Marii Orłowskiej- Gabryś), najlepiej już pożółkła i styrana - to śliska sprawa.

Miłość ogłupia młodych i starych. Zdanie to zawsze jest prawdziwe. Każda z nas pewnie choć raz w życiu pałała platoniczną miłością do aktora, muzyka czy innego artysty. Mógł to być też Pan Ziutek z warzywniaka, wiadomo serce nie sługa. Kochałyśmy nasze obiekty westchnień nie za to kim są, ale jak wyglądają. Oczywiście mężczyźni ci nie mieli prawa nigdy się zestarzeć i winni byli zawsze wyglądać bosko. Nie po to przecież wieszałyśmy ich plakaty nad łóżkiem, żeby w przyszłości przeżywać rozczarowanie. Ale jednak jak się okazało, nie dla wszystkich czas był łaskawy. Niektórzy z moich idoli pozmieniali się w rozlazłe żaby.